Een taboe: het uiterlijk gebruiken voor je carrière

Recent ontstonden er op verschillende plaatsen binnen LinkedIn discussies rondom een artikel dat ik had geschreven. De aanleiding was het artikel ‘de invloed van het uiterlijk op de vrouwelijke carrière‘ waarin ik schreef over een onderzoek dat LinkedIn had gedaan naar hoe vrouwen kijken naar hun carrière. Een onderdeel van het onderzoek was gericht op de vraag tot in hoe verre vrouwen zelf denken dat hun uiterlijk invloed heeft op het werk. Ineens was het gebruiken van je uiterlijk een onderdeel van discussie geworden. Het bracht nogal wat teweeg. De opmerkingen zetten mij aan het denken over dit onderwerp. Het is kennelijk een taboe: het uiterlijk gebruiken voor je carrière.

Verschillende interpretaties

Laat ik voorop stellen dat ik inmiddels wel wat ben gewend wanneer het gaat om discussies rondom mijn artikelen. Ik schrijf over onderwerpen die heel veel mensen raken maar waar relatief weinig over wordt geschreven of gesproken. En dus ontstaan er discussies. Opvallend aan dit artikel was dat de reacties en meningen heel sterk uiteen liepen. Hier onder heb ik een deel van de reacties omschreven.

• Een deel van de lezers viel over het feit dat het alleen over vrouwen ging. Want het uiterlijk was ook belangrijk voor mannen. Het feit dat het hele woord ‘man’ niet eens genoemd was in dit artikel en ik alleen over vrouwen schreef omdat het onderzoek zich daar op richtte, vond ik opvallend.
• Ook werd er gesproken over dat je als vrouw iets kan uitlokken wanneer jij jezelf ‘in de aanbieding gooit’. En met seksuele intimidaties als gevolg…
• Er waren ook talloze vrouwen die vertelden hoe zij hun uiterlijk gebruikten tijdens hun werk. Dat vind ik altijd super interessant om te lezen. Zo was er een dame die vertelde dat ze rode lingerie draagt om zichzelf krachtig te voelen, ondanks dat niemand het ziet. Een directrice van een zorginstelling vertelde dat ze in al haar management functies graag haar sieraden inzette om de aandacht op zich te vestigen wanneer zij zich bevond in een formele setting met enkel mannen.
• Daarnaast kwamen onderwerpen naar voren zoals jezelf verzorgen als een manier om respect te tonen, je identiteit te laten zien of jezelf simpelweg een goed gevoel te geven.

Een taboe?

Bij een deel van de opmerkingen merkte ik dat het gebruiken van je uiterlijk voor je carrière echt een taboe was. Iets wat écht niet kon, wat niet bespreekbaar leek te zijn. Er werd mij zelfs geadviseerd om er niet nog een artikel over te schrijven want daar zat niemand op te wachten…

Hoe kan dat toch? Waarom is het een taboe? Waarom zou ik er niet over moeten schrijven en waarom zou niemand er op zitten te wachten? Nu weet ik zelf heus wel dat er mensen zijn die dit willen lezen. Niet iedereen, maar ook niet iedereen vindt mijn blog leuk. En dat is prima. Het feit dat het artikel over de invloed van het uiterlijk op de vrouwelijk carrière zo goed wordt gelezen en zoveel mensen hier op reageren, dat zegt mij genoeg. Maar met alleen die gedachte kan ik nog steeds niet verklaren waarom het een taboe is.

Verschillende manieren

Laat ik voorop stellen dat ik van mening ben dat heel veel mensen hun uiterlijk gebruiken voor hun carrière, alleen doen ze dat niet altijd bewust. Nu heb ik het niet over alleen vrouwen maar ook zeker over mannen. Er zijn verschillende manieren waarop dit gebeurt en hoe gebruikelijker de manier is, des te minder het opvalt en wij het ‘normaal’ gaan vinden.

1. Je kleding aanpassen op je omgeving – Dit is iets wat wij vrijwel allemaal doen. We passen onze kleding aan op de omgeving omdat we het fijn vinden, erbij willen horen, ons graag aanpassen of juist niet willen opvallen. Er zijn talloze redenen te bedenken. Maar als jij je bedenkt dat je op je werk een pak draagt omdat de collega’s om je heen dat ook doen, dan gebruik je ook je uiterlijk. Maar ook mensen die geen pak dragen passen hun uiterlijk vaak aan. Denk bijvoorbeeld aan het onderscheid dat je maakt tussen privékleding of kleding die je (ook) op het werk draagt. Kortom: het valt alleen niet zo op maar je gebruikt het wel. Over het algemeen vinden mensen dit niet meer dan normaal en kun je zelfs raar worden aangekeken als jij je kleding niet aanpast op de omgeving.
2. Je kleding aanpassen op een persoon – Wanneer jij je kleding gaat aanpassen op een persoon dan kom je al iets meer in de taboesfeer. Want wat wil je dan van de ander? En blijf je dan wel jezelf? Bij vrouwen wordt dan al snel gedacht ze iemand willen verleiden terwijl bij mannen er minder vragen worden gesteld. Maar bij beiden gaat de omgeving nadenken over wat jij wilt zodra je het uiterlijk aanpast voor een persoon. Jij bent diegene die kan bepalen of het oké is maar het oordeel van je omgeving is vaak keihard. Draag je als vrouw bijvoorbeeld weinig rokken maar kies je wel voor een rok tijdens een intern sollicitatiegesprek, dan zouden anderen zomaar kunnen denken dat je jouw lichaam wilt inzetten voor de baan. Terwijl jij de rok misschien alleen bewaart voor speciale momenten omdat het je veel zelfvertrouwen geeft.
3. Je kleding aanpassen voor enkel één doel – Wat mensen vaak écht afkeuren is wanneer je het uiterlijk alleen gebruikt om je doel te bereiken. Dat jij bijvoorbeeld alleen bepaalde kleding gaat dragen omdat je indruk wilt maken op een groep mensen omdat je iets van hen wilt. Ik heb bijvoorbeeld wel eens meegemaakt dat een mannelijke collega een belangrijk voorstel moest toelichten aan het managementteam en hij alleen daarom zichzelf heel netjes had gekleed. Het viel op omdat de man in kwestie er nooit netjes uitzag, soms zelfs een beetje onverzorgd en slordig. Iedereen wist dat hij heel graag wilde dat zijn voorstel werd aangenomen en vulde in dat hij zich alleen daarom netjes had gekleed. Men deed er een beetje lacherig over. Dus nu hij een doel had wilde hij zichzelf in eens wel netjes kleden? Ja, zijn directe collega’s vonden het maar raar.

Waarom is het een taboe?

In alle voorbeelden zoals hier boven genoemd gaat het om de interpretatie van de omgeving. Mensen denken te weten waarom jij je uiterlijk aanpast. Ze vullen zelf in welk doel jij hebt en hebben vervolgens een oordeel. In de praktijk ligt het vaak een stuk genuanceerder. Iemand heeft meestal niet één reden waarom hij of zij het uiterlijk inzet of aanpast.

Ik kan geen eenduidig en alomvattend antwoord geven op de vraag waarom het uiterlijk inzetten voor je carrière zo’n taboe is. Het heeft met zoveel verschillende facetten te maken dat je hier een apart boek over zou kunnen schrijven. Wel ben ik er van overtuigd dat het taboe rondom dit onderwerp onstaat doordat mensen zelf iets invullen en denken te weten waarom iemand het doet. Daarnaast wordt er niet over gesproken en vervolgens heel snel afgekeurd. Niet in de laatste plaats omdat mensen het negatief invullen. Ze denken bijvoorbeeld dat je het uiterlijk moet gebruiken omdat je inhoudelijk gezien niet sterk genoeg staat. Een oordeel dat in mijn ogen keihard is en waarmee je iemand direct al niet meer serieus neemt.

Mijn inziens is open communicatie één van sleutels in dit verhaal. Durven praten over de inzet van je uiterlijk maar vooral vragen durven te stellen aan een ander. Net zoals met heel veel dingen in het leven eigenlijk. Want alleen op die manier leer je het meeste van de ander.

Groetjes,

Aileen