Toen Hema de mist in ging met kledingvoorschriften

Kledingvoorschriften, het is en blijft een interessant onderwerp. Iets waar eeuwige discussie over kan bestaan, maar ook iets wat helderheid kan scheppen. Het zorgt ervoor dat mensen weten waar ze aan toe zijn en dat is dan ook juist één van de krachten van kledingvoorschriften. Maar toch staan of vallen deze regels met de wijze waarop ze gehandhaafd worden. In het artikel van vandaag vertel ik jou een persoonlijk verhaal over toen Hema de mist in ging met kledingvoorschriften en ik daar werkte…

Echt Hema

Ik kan mij nog goed herinneren dat ik veertien jaar was en met mijn moeder bij de gebakafdeling bij de plaatselijke Hema stond. Het was een zaterdagochtend en er stond een lange rij. In eens vroeg mijn moeder aan mij of dit niet een leuke plek zou zijn om te werken. Ik was verbaasd. Ik bracht al een tijdje folders langs huizen als bijbaan, en had er eigenlijk niet bij stil gestaan dat ik iets anders kon gaan doen. Mijn moeder zei dat ik even om mij heen moest kijken. ‘Dit is toch een leuke omgeving om te werken?’ zei ze. Ja, dat was het.

Bij het afrekenen van de taart vroeg ze naar de manager en ineens stond hij daar. Een getinte man van bijna twee meter met fel blauwe ogen. Hij vertelde mij dat ik toch echt vijftien jaar oud moest zijn om daar te mogen werken en vroeg mij of ik terug wilde komen als ik deze leeftijd had bereikt. Achteraf was ik blij dat mijn moeder bij mij was, want zij had deze tekst wel onthouden. Ik was op dat moment zo onder de indruk van zo’n grote man dat ik eigenlijk helemaal niet had opgelet wat hij precies zei. Terwijl we naar de uitgang liepen zei mijn moeder dat ik met mijn eigen verjaardag ook weer mee moest gaan als we gebak gingen halen. Dan kon ik meteen de manager weer spreken en aangeven dat ik vijftien jaar was geworden.

Duidelijke regels

En toen stond ik daar. Vijftien jaar oud en ik had mijn eerste ‘echte’ bijbaantje te pakken. Ja hoor, ik werkte bij de Hema. De gulden was net een paar maanden omgezet naar de euro en van een financiële crisis was er toen nog geen sprake. Het was druk op de zaterdagen, mensen gaven veel geld uit.

Tijdens mijn sollicitatiegesprek kreeg ik te horen welke regels er waren rondom de kledingvoorschriften. Ik zou een donkerblauwe trui van de Hema krijgen met het logo er op en daar onder moest ik een kaki kleurige broek dragen. Deze broek moest effen zijn, zonder teveel poespas. Ik weet nog dat ik knikte en eigenlijk geen idee had hoe deze kleur er uitzag. Na het gesprek liep ik door de winkel naar buiten en ondertussen keek ik naar de broeken van het personeel. Iedereen liep in een spijkerbroek. Ik snapte het niet. Waarom moest ik dan een kaki broek dragen?

Nou, zo streng zijn we niet…

Eenmaal thuis aangekomen besloot ik om bij mijn moeder te gaan navragen wat kaki nu precies was. Ze pakte een kledingstuk uit de kast en liet het mij zien. ‘Het is eigenlijk een soort beige, maar dan iets donkerder’ zei ze. Hoe dol ik ook was op winkelen, ik zag er als een berg tegenop. Ik moest dus een broek gaan kopen in zo’n specifieke kleur, waar ik tot die dag nog nooit van had gehoord. Maar oké, de missie stond vast. Ik had sinds mijn veertiende kleedgeld en wilde dit gewoon zelf doen. Nee, mijn moeder hoefde niet mee. Ik ging met mijn vriendinnen de stad in en ben verschillende keren met een broek in een verkeerde kleur thuisgekomen. ‘Dit is geen kaki, Aileen. Dit is beige.’ zei mijn moeder telkens vastbesloten. Na verschillende mislukte pogingen had ik dan eindelijk de juiste broek gevonden. Een kaki kleurige effen pantalon. Eindelijk!

Dus op mijn eerste werkdag trok ik braaf de broek aan. Onder de broek moesten we nette gympen dragen, dus ook deze had ik aangedaan. Bij binnenkomst zag ik weer iedereen in een spijkerbroek lopen. Hoe kan dat toch? Al snel werd het mij duidelijk. Mijn collega’s vertelde dat we eigenlijk allemaal een kaki broek moesten dragen, maar een spijkerbroek mocht ook. Tenminste, het was niet de voorkeur en niet volgens de regels van de Hema. Maar het mocht. Aangezien ik toch al mijn kaki broek had gekocht, besloot ik deze gewoon te blijven dragen. Ik had er immers genoeg tijd gestopt in de zoektocht.

De weken daarna werd ik iedere zaterdag weer aangekeken door mijn collega’s. Zinnen zoals ‘Zo, jij hebt wel een kaki broek’ en ‘Waarom draag jij die broek?’ kwamen geregeld voorbij. Ik voelde mij een uitzondering, bijna alsof ik iets deed wat raar was. Tijdens een gesprek met één van de oudere medewerkers bleek dat er speciale Hema broeken en rokken waren voor het personeel. ‘Maar ze zijn lelijk, dus niemand draagt ze’. Ik vond het bijzonder.

Een roze broek dan maar?

Al snel merkte ik dat de jonge meiden op de zaterdag het niet zo nauw namen met de voorschriften. Het feit dat een spijkerbroek gedoogd werd, dat was voor velen een reden om de grenzen op te zoeken. Spijkerbroeken met gaten mochten niet, maar wat nu als je zei dat het gat net was ontstaan? En een beetje rafels bij de zakken, dat was toch geen probleem? Ach, een paar bloemen of studs in de broek kon toch wel? Iedere zaterdag waren er wel één of een paar meiden die gingen kijken hoe ver ze konden gaan. Gympen met glitters? Het zijn toch gympen….

De manager werd er gek van. Maar aan de andere kant stond hij veel, heel veel toe. Vaak was hij te druk en hij had natuurlijk ook geen zin om hier op te letten. Dus was hij makkelijk, erg flexibel zelfs. Met als gevolg dat eigenlijk iedereen de regels aan de laars lapte. Tenzij de grote baas langs zou komen, dan moesten we er netjes uitzien. Deze man was verantwoordelijk voor verschillende filialen in de regio en onze manager wilde altijd een goede indruk maken. Zodra bekend was dat hij langs zou komen, dan kregen we dat te horen. De winkel moest snel extra netjes worden opgeruimd en diegene die zich niet aan de voorschriften had gehouden, die moest maar even bij de kassa achterin plaatsnemen. Het gevolg was dat velen het idee hadden dat we ons netjes moesten kleden voor deze hogere manager.

Op een zaterdag kregen we in de ochtend te horen dat hij weer langs zou komen. Toen kwam er ineens een collega van mij binnen lopen. Veel te laat en in een roze spijkerbroek. Jawel, zuurstokroze. Zelfs de andere collega’s voelde aan dat dit niet kon. Onze manager was geïrriteerd en stuurde haar naar huis. Ze moest zichzelf uitklokken en thuis gaan omkleden. De uitgeklokte tijd zou ze niet betaald krijgen.

Ze ging naar huis en kwam halverwege de middag weer terug. In een spijkerbroek en met een zeer geïrriteerde blik in haar ogen. Ja, ze was het er duidelijk niet mee eens en dat had ze duidelijk aan onze manager laten weten. Ze werd direct ontslagen.

Mijn visie

Achteraf hoorde ik dat ze een aantal weken eerder een broek had gedragen met zebraprint en ook toen naar huis was gestuurd om zichzelf om te kleden. Iedereen begreep dat ze was ontslagen. Ze nam de regels gewoon niet serieus, zo was de stelling.

Nu ik er op terugkijk, dan vind ik het eigenlijk wel bijzonder dat iedereen hier zo over sprak. In feite hield namelijk niemand zich aan de kledingvoorschriften. Vrijwel iedereen zocht de grenzen op. Grenzen die er eigenlijk niet echt waren. Er waren regels, maar iedereen wist dat je deze mocht overschrijden. Alleen was het de vraag hoe ver je hier in mocht gaan. Zeker bij de puberende tieners die op de zaterdag werkten was dit een uitgelezen kans om lekker je gang te gaan. Dus ja, ze hield zich niet aan de regels. Maar was daarin dus niet uniek.

Als de manager consequent het personeel had aangesproken, dan was dit niet zo snel gebeurd. Dan was er vanzelf een sfeer gecreëerd waarin medewerkers minder geneigd zouden zijn om grenzen op te zoeken. Door het structureel toelaten van andere kleding werden mensen die zich aan de regels hielden vreemd aangekeken. Bijna alsof dat raar was. Eigenlijk het de omgekeerde wereld. Terwijl je je als manager veel minder bezig hoeft te houden met kleding als je de regels simpelweg handhaaft.

Daarnaast ben ik van mening dat je als manager een verkeerd signaal afgeeft wanneer je de noodzaak rondom werkkleding koppelt aan één persoon. Het beeld was gecreëerd dat je de kaki broek moest dragen om er netjes uit te zien voor de hogere manager. Mijn manager bereikte daarmee op korte termijn zijn doel wel. Men was zich bewust van het uiterlijk wanneer de betreffende man in de winkel was. En dus zag iedereen er dan wel goed uit.

Maar op de lange termijn is dit funest voor je beleid rondom werkkleding. Medewerkers creëren op deze manier totaal geen bewustzijn rondom dit onderwerp. Ze vergeten waarom ze daadwerkelijk deze kleding dragen. Namelijk om namens het bedrijf een visitekaartje te zijn voor de klant. De consequentie is dat de regels veel minder serieus worden genomen en vervolgens mag jij je als manager je weer gaan gedragen als een politieagent. Je gaat bepalen wanneer iemand een waarschuwing krijgt, wanneer je te vaak de regels hebt overtreden en wanneer je echt over de schreef bent gegaan. Terwijl het zoveel simpeler kan. Namelijk door gewoon duidelijk te zijn.

Groetjes,

Aileen

Disclaimer: Ik wil met dit artikel absoluut niet de Hema of bepaalde mensen in het bijzonder afvallen. Om die reden heb ik de naam van personen en de locatie van de winkel niet benoemd. Ik heb een geweldige tijd bij dit bedrijf gehad en ik ben en blijf dol op deze winkel. Met dit artikel wil ik alleen laten zien wat de consequenties zijn als managers te ver gaan in het gedogen van kleding dat niet overeen komt met de opgestelde voorschriften.