In Nederland hebben we het eigenlijk nooit over schooluniformen. Bij ons dragen vrijwel alle leerlingen, van jong tot oud, hun eigen kleding. Maar in landen zoals de Engeland, Australië, Japan, Oeganda en Zuid-Afrika is het heel gebruikelijk. Toch lijkt COVID-19 het voortbestaan van dit uniform in gevaar te brengen.
Schooluniform: een eeuwenoude traditie
In Engeland gaan kinderen al sinds de zestiende eeuw op dezelfde wijze gekleed naar school. Het idee achter het uniform is dat dit de kloof tussen rijke en arme mensen verkleint en het groepsgevoel vergroot. Door allemaal hetzelfde te dragen kun je immers niet zien wie er meer of minder te besteden heeft. Zo voorkom je ook dat kinderen gepest worden vanwege hun kleding. Bovendien zijn de kinderen sneller klaar met aankleden in de ochtend en zijn ze onderweg naar school makkelijk te herkennen.
Naast de praktische en sociale voordelen blijkt het uniform ook op individueel niveau voordelen te hebben. Uit onderzoeken is gebleken dat het uniform onder meer zorgt voor een daling van het schoolverzuim en een verhoging van de leerprestaties.
Wanneer je de voordelen opsomt, dan zul je in eerste instantie geen reden zien om erop tegen te zijn. Het verklaart ook waarom er wereldwijd zoveel landen zijn die dit verplichten op school. Zelfs in landen waar dit voorheen niet gebruikelijk was, zoals België, wordt het steeds vaker ingevoerd.
De financiële keerzijde
Toch brengt het verplichten van een schooluniform ook een hoop nadelen met zich mee. Vooral het financiële aspect is voor veel ouders een probleem. In Kenia mogen kinderen bijvoorbeeld niet naar school wanneer ze geen uniform hebben. Dus wanneer de ouders hier geen geld voor hebben, dan zijn ze op voorhand al uitgesloten van onderwijs.
Om te voorkomen dat het uniform iedere vorm van educatie in de weg staat zijn er steeds meer landen die het beleid hebben aangepast. Zo is er in Ierland een Back-to-School Clothing and Footwear Allowance. Afhankelijk van de leeftijd van het kind en de financiële situatie in het gezin kunnen ouders in aanmerking komen voor deze subsidie. In Schotland, waar 96% van de scholen een uniform verplicht, heeft men een iets andere regeling. Ieder gezin dat in aanmerking komt ontvangt minimaal 111 euro. Voor extra financiële steun ben je afhankelijk van de lokale regels.
Zowel in Schotland als in Ierland blijken de subsidies niet voldoende te zijn om de kosten te dekken. De ouders moeten, afhankelijk van het kledingpakket op de betreffende school, altijd zelf een deel betalen. Om problemen te voorkomen heeft men in de Filippijnen besloten om de uniformplicht af te schaffen. Ouders kunnen kiezen voor een school met of zonder uniform. In Afrika legt de overheid de verantwoordelijkheid juist bij de scholen. Zo moeten de scholen ervoor zorgen dat de uniformen bij meerdere leveranciers te koop zijn zodat er keuze is. Bovendien zorgt de concurrentie voor lagere prijzen.
Bestaat er na de pandemie nog een schooluniform?
Nu COVID-19 voor een wereldwijde crisis heeft gezorgd, worden er steeds meer vraagtekens gezet bij het schooluniform. Hebben ouders het niet zwaar genoeg, nu steeds meer van hen moeite hebben om rond te komen? Kunnen ze het geld voor de vaak dure uniformen niet beter besteden?
Ook de trends op de werkvloer spelen een rol. Het schooluniform bestaat vaak uit onder meer een das en een blazer, iets dat je tegenwoordig steeds minder op het werk ziet. Waarom zouden de kinderen zich zo formeel moeten kleden, terwijl bedrijven wereldwijd de casual dresscode steeds meer omarmen?
Ondanks dat ik de nadelen begrijp denk ik niet dat het uniform compleet zal verdwijnen. Wellicht zal het in de toekomst iets worden voor de rijkeren die de kosten ook in zware economische tijden kunnen dragen.
Wat denk jij? Heeft het schooluniform zijn beste tijd gehad?
Groetjes,
Aileen
