Britse ambulance krijgt voor het eerst een damesbroek – en dit droegen ze vroeger

De Britse ambulancedienst gaat dit jaar voor het eerst een damesbroek ter beschikking stellen. Het vrouwelijke personeel, dat ruim 40% van het personeelsbestand uitmaakt, draagt op dit moment herenkleding. En dat is best opvallend, want vroeger kregen de dames wél kleding die gemaakt was voor hun lichaam. Wat is er in de tussentijd misgegaan waardoor vrouwen ineens herenkleding moesten dragen, en wat droegen ze vroeger? In dit artikel vertel ik je er alles over.

 

De dames bij de Britse ambulance 

Vrouwen vervullen inmiddels alweer ruim een eeuw belangrijke rollen binnen de ambulancedienst. Het begon bij de Women’s Reserve Ambulance Corps (1915-1919), dat werd opgericht tijdens de Eerste Wereldoorlog. Deze organisatie, die ook wel het Green Cross Corps werd genoemd, bestond uit vrouwen die vrijwillig werkten voor de Britse ambulancedienst. Zij zorgden voor gewonden en stervenden, haalden lijken op en ruimden de straten op. Hoewel vrouwen eerder werkten voor de ambulance, was dit de eerste keer dat ze als officiële medewerkers werden beschouwd.

In die tijd werd er druk gediscussieerd over de vraag of het wel of niet goed was wat de dames deden. In de pers verschenen berichten over het nuttige werk dat zij deden, maar er waren ook critici die vonden dat er ‘inbreuk werd gemaakt op mannelijk grondgebied’.

Britse ambulance krijgt voor het eerst een damesbroek - en dit droegen ze vroeger
Links: Deel van schilderij ‘Victoria Station 1918 – the Green Cross Corps (women’s Reserve Ambulance) guiding soldiers on leave’, gemaakt door Clare Atwood | Rechts: Women’s Reserve Ambulance, Green Cross Society – Ministry of Information First World War Official Collection

Ondanks de discussie kregen de vrouwen van het Green Cross Corps geen herenkleding, maar een speciaal uniform dat gemaakt was voor hun functie en lichaamstype. Zij droegen een kaki-kleurige jas met daaronder een lange rok. Op de schouders werd een zwarte metalen of bronzen titelbadge gedragen met daarop de tekst Green Cross.

 

Dameskleding in de Tweede Wereldoorlog

Terwijl vrouwen tijdens de Eerste Wereldoorlog de nodige kritiek hadden gehad, werden ze in de Tweede Wereldoorlog juist opgeroepen om te werken bij de Britse ambulance. Ze kregen functies als verpleegster, ambulancechauffeur en in sommige gevallen werden ze gepromoveerd tot officier. Wanneer vrouwen de functie van chauffeur bekleedden, moesten zij in veel gevallen ook het onderhoud van het voertuig verzorgen.

Het uniform van de chauffeur leek in grote lijnen op de kleding die de dames tijdens de Eerste Wereldoorlog droegen. Ook nu betrof het een jas met een rok, hoewel de details nog weleens veranderden.

Britse ambulance krijgt voor het eerst een damesbroek - en dit droegen ze vroeger
Links: poster die vrouwen opriep om ambulance chauffeur te worden. (1939-1945) Onderdeel van het Imperial War Museum | Rechts: Portret van Lady Mountbatten in het uniform van de St John Ambulance Brigade in de woonkamer van haar huis op Belgrave Square. (Women at War 1939 – 1945)

Hoewel vrouwen voornamelijk rokken droegen, waren er ook beroepen tijdens de oorlogen waarbij een broek werd gedragen. Zo vochten Russische vrouwen tijdens de Eerste Wereldoorlog mee met de mannen, waarbij beide geslachten een broek droegen. Dat was toen nog een uitzondering. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bekleedden vrouwen meer functies. Bij de meeste beroepen droegen zij dames(werk)kleding, maar bij technische of gevechtsfuncties werden er broeken gedragen.

 

Werkkleding werd steeds functioneler

Na de Tweede Wereldoorlog werd de kleding steeds functioneler. Het formele ambulancepak werd ingeruild voor een overall omdat dit praktischer was. Er is alleen wel één duidelijk verschil met de jaren daarvoor, en dat is de pasvorm. Waar de vrouwelijke ambulancemedewerkers voorheen een uniform kregen dat gemaakt was voor hun lichaam, moesten ze het nu doen met herenkleding. Ze deden weliswaar afstand van de rok, maar stonden door het gebrek aan een goede pasvorm toch weer 1-0 achter.

In onderstaande video kun je zien hoe de uniformen zich na de Tweede Wereldoorlog hebben ontwikkeld. In de laatste paar seconden is goed te zien dat de dame een pak draagt dat is gemaakt voor het mannelijk lichaam. De jas knelt bij haar borsten en heupen, ze heeft te veel stof bij de buik en schouders en het kruis hangt te laag. Wanneer ze van opzij wegloopt, zie je hoe de stof strak trekt bij haar heupen.

Britse ambulance krijgt voor het eerst een damesbroek

Nu is het dus eindelijk zover: dit jaar komt er voor het eerst een damesbroek in het assortiment van de Britse ambulancedienst. Volgens Darren Farmer, directeur ambulanceoperaties van de London Ambulance Service, moet het huidige kledingpakket zo snel mogelijk veranderen. ”Ik erken dat de noodzaak om een echt inclusief uniformaanbod te bieden veel verder gaat dan een broek met een vrouwelijke pasvorm.”

Britse ambulance krijgt voor het eerst een damesbroek - en dit droegen ze vroeger
Links: ambulance herenbroek | Rechts: ambulance damesbroek

Farmer refereert hierbij naar de plannen van de De National Ambulance Uniform Users Group (NAUUG). Dit team werd opgericht naar aanleiding van een kritisch onderzoeksrapport dat in 2019 was verschenen. Uit het rapport bleek dat de huidige kleding op verschillende punten tekortschiet: een slechte pasvorm voor dames, gebrek aan zwangerschapskleding en vrouwen in de overgang klaagden over polo’s die te weinig transpiratie konden afvoeren. Ook moesten er volgens de ondervraagden opties komen voor religieuze hoofdbedekking, zoals tulbanden, hijabs en keppels.

Met een personeelsbestand dat voor 42,5% uit vrouwen bestaat, zou je verwachten dat dameskleding voorrang kreeg. Dat was niet het geval. Religieuze hoofdbedekking, waar slechts 6,3% van de medewerkers behoefte aan had, kreeg voorrang, net als zwangerschapskleding. Beide waren in 2022 al opgenomen in de landelijke catalogus voor het ambulancepersoneel. En nu, zes jaar na het rapport, wordt eindelijk het eerste kledingstuk ingevoerd dat gemaakt is voor al het vrouwelijke personeel.

 

De broek die een eeuw duurde

Het is opmerkelijk dat vrouwen bij de Britse ambulance ruim 100 jaar hebben moeten wachten op een broek die voor hun lichaam is gemaakt. Helaas zijn zij niet de enige. Twee weken geleden schreef ik toevallig nog een artikel over scherfvesten voor vrouwen. Dit verhaal toont veel overeenkomsten met het artikel van vandaag.

Vrouwen vochten ook tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog mee in het leger, maar kregen geen scherfvest dat was gemaakt voor hun lichaam. Ruim een eeuw lang moesten zij hun bovenlichaam beschermen met een vest dat niet alleen hun borsten plette, maar ook hun werk in de weg zat. Omdat het niet goed aansloot, waren ze minder goed beschermd dan hun mannelijke collega’s. Toch kregen zij pas in de eenentwintigste eeuw een model dat voor hun lichaam was ontworpen.

 

De opkomst van de functionele werkkleding 

Het grote verschil zit hem in de functionaliteit. Wanneer vrouwen kleding droegen die esthetisch gezien voldoening gaven, werd erin geïnvesteerd. Zo ontstonden de eerste verpleegstersuniformen eind 1800, hoewel ook die kleding niet erg praktisch was. Maar het voldeed aan de norm van wat men verwachtte van een vrouw: gekleed in een rok, inclusief hoed en schort. En daarom was dit een van de eerste soorten werkkleding die een vrouw mocht dragen.

Het is te danken aan de zelfstandigheid en vrijheid van vrouwelijke verpleegsters tijdens de Tweede Wereldoorlog dat zij broeken konden dragen die goed aansloten. Omdat deze vrouwen ineens moesten reizen om soldaten te verplegen, konden zij zelf hun werkkleding bepalen. En al snel bleek de broek een stuk handiger te zijn dan een rok. Niet in de laatste plaats omdat de mannen vaak op de grond lagen en zo makkelijk onder de rokken van de vrouwelijke verpleegsters konden kijken.

Maar dit is een uitzondering. Volgens recent, Brits onderzoek blijkt dat slechts 2 van de 25 branches altijd dameswerkkleding heeft gehad. Met het initiatief van de ambulance zetten we een stap vooruit. Maar we zijn er nog lang niet. Gelijkheid leeft misschien in onze hoofden, maar niet in onze werkkleding.

Groetjes,

Aileen

P.s: Wil je meer weten over werkkleding in de zorg? Check dan mijn boek Helden in witte pakken. Te koop via o.a. Bol.com.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

CommentLuv badge