Grenzen aan kledingvoorschriften

Wat kan wel en wat kan niet? Het is een vraag die mensen zich wel eens stellen als ze in de ochtend voor de spiegel staan. Is de rok te kort, de hals te diep of de schoen te open? Waar leg je de grens? Tja, dit is moeilijk. Ieder bedrijf en iedere afdeling is anders en daarom kan het moeilijk zijn om dit soort keuzes te maken. Als een bedrijf kledingvoorschriften hanteert worden medewerkers beperkt in hun keuze, maar overzichtelijk en helder is het wel. Je weet wat wel en niet kan. Je zult er dan ook niet snel onbewust ongepast bij lopen.

Willen we wel kledingvoorschriften?

Begin deze maand bleek uit een onderzoek van image-consultant en journaliste drs. Claudia Hulshof dat meer dan de helft van de vrouwen zich wel eens ergert aan de kleding van haar collega. Van de werkende mensen wil 51% dat er kledingvoorschriften worden gehanteerd op de werkvloer. En maar 14% twijfelt over het nut van deze voorschriften.

Deze onderzoeksresultaten hangen samen met de manier waarop mensen omgaan met kleding. ”Alles kan tegenwoordig”.  Of wat bij mij de meeste ergernis opwekt: ”Dit seizoen mag alles”. Alles? Hoezo mag alles? En van wie dan? Wie zegt dat?

Dat er een hoop mag blijkt ook uit onderzoek van Wetten van de Werkvloer, een platform van NationaleVacaturebank. Na het ondervragen van 1000 Nederlanders bleek dat 66% zelf mag bepalen wat zij aantrekt naar het werk. Een derde van de werknemers heeft te maken met kledingvoorschriften en een kwart moet een bedrijfsuniform of (mantel)pak dragen.

Waar liggen de grenzen?

Het is moeilijk om een grens te trekken als je het vanuit juridisch oogpunt bekijkt. Een werkgever mag kledingvoorschriften hanteren om bijvoorbeeld veiligheidsoverwegingen, het uitstralen van professionaliteit/gezag of om het personeel herkenbaar te maken voor het publiek. In dit geval moet de werkgever zorgen voor kleding tenzij er andere afspraken zijn gemaakt.

Je baas mag dus een hoop, maar er zijn natuurlijk grenzen. Zo mag er geen inbreuk worden gedaan op godsdienst, geslacht of nationaliteit. Want de grondrechten van de medewerker mogen niet in het geding komen en dat klinkt logisch. Maar makkelijk is het niet. Je kunt je bijvoorbeeld voorstellen dat een werkgever oorbellen en make-up zou willen verbieden bij mannelijke medewerkers, maar dit mag dus niet. Het is namelijk in strijd met de gelijke rechten tussen mannen en vrouwen.

In praktijk wordt de wet bij iedere zaak opnieuw bekeken en rechters kunnen bij soortgelijke zaken anders oordelen. Zo mocht een man wel een tulband, baard en dolk dragen vanwege zijn geloof, terwijl een islamitische vrouw geen korte mouwen mocht weigeren tijdens haar werk in het ziekenhuis. De grens is dus moeilijk te bepalen.

De praktijk

Ik heb bij diverse bedrijven gewerkt waar er kledingvoorschriften waren. En of ze nu mild of keihard zijn, het levert altijd gedoe op. Medewerkers klagen richting het management over comfort en rechten en medewerkers onderling kibbelen er vervolgens nog even op door.

In mijn tienerjaren werkte ik in een winkel waar een aantal kledingvoorschriften waren. Deze waren vrij helder en overzichtelijk. Iedereen droeg een shirt van het bedrijf en qua broeken mocht je kiezen tussen de camelbroek van het bedrijf of je mocht een soortgelijke broek dragen. Mijn manager werkte met tieners en wist dat deze voorschriften op verzet ging stuiten en besloot ook een spijkerbroek te gedogen. Vanzelfsprekend zonder gaten en met een fatsoenlijke uitstraling. Maar natuurlijk zochten deze tieners de grenzen op en binnen een jaar spotte ik de eerste baby roze spijkerbroek. Mijn manager vertrok geen spier en vroeg de dame naar huis te gaan om zich om te kleden. Onbetaald. Tja, niemand die het daarna nog in zijn hoofd haalde om iets aan te trekken wat afweek van de regels.

Een aantal jaren later (nu een kleine 10 jaar geleden) werkte ik bij een mediabedrijf met een behoorlijke waslijst aan kledingvoorschriften. Ondanks er zelden klanten van buiten op de werkvloer kwamen werd er streng gelet op het uiterlijk van de medewerkers. Zo waren lage decoletés, open schoenen, joggingbroeken en mouwloze shirts verboden. Verder moest de baard van de mannen kort zijn en de sieraden niet te opvallend. De lijst was zo lang dat eigenlijk niemand precies wist wat er allemaal op stond. In praktijk werd je apart genomen door je manager als je afweek van deze regels. Of als een andere medewerker van mening was dat jij afweek. En laatst genoemde gebeurde dus echt. Er waren medewerkers die naar het management stapte als ze van mening waren dat jij afweek van de regels.

Ik kan mij nog herinneren dat mijn zwarte jurk met witte stippen werd aangekaart bij mijn leidinggevende. Het argument was dat het ’te feestelijk was’ en daardoor ongepast. Niet echt een thema wat op de lijst stond, maar toch zat ik in dat kamertje met mijn manager. Ze zei dat ze volgens de regels de betreffende medewerker altijd moest aanspreken, maar voegde er wel aan toe dat ze mijn jurk erg mooi vond. Ik vond het hilarisch en triest tegelijk. Als kers op de taart werd ik daarna getrakteerd op een publiek betoog van de medewerker die de klacht had ingediend. Deze man ging mij met verheven stem nog even haarfijn uitleggen waarom mijn outfit ongepast was. Of ik misschien dacht dat ik in een disco werkte. En ja, ik was een tiener en het leven was voor mij één groot feest. Maar met een rok tot op de knie en lange mouwen vond ik mijzelf nog steeds niet ongepast. Ik reageerde kalm op zijn verhaal ik knikte en ging weer aan het werk. Vanzelfsprekend heb ik mijn manager daarna ingelicht over de werkwijze van deze man en hij is dan ook aangesproken op dit gedrag.

Conclusie

Door onder andere deze ervaring ben ik tot de conclusie gekomen dat kledingvoorschriften moeilijker zijn dan dat ze lijken. De voorschriften zelf zijn vaak niet het probleem, maar juist de invoering en handhaving ervan. Waar leg je de grenzen en wie bepaalt wat? Moet je bij iedere medewerker die een klacht indient meteen actie ondernemen? Of kijk je eerst zelf naar het probleem en bepaal je dan of je iets gaat ondernemen?

Ondanks bovenstaande situaties ben ik een voorstander van (gematigde) kledingvoorschriften. Naast de uitstraling van het bedrijf creëer je ook een stukje bewustzijn en gevoel voor presentatie onder de medewerkers. Maar belangrijker vind ik de wijze waarop deze regels worden gehandhaafd. Medewerkers moeten weten wat de regels zijn en hoe hiermee om wordt gegaan in geval van overtreding. In het laatste geval zou iedere medewerker gelijk behandeld moeten. Dat lijkt misschien vanzelfsprekend maar dat is het helaas niet. Ik heb ervaren dat mensen met een onverzorgd uiterlijk in combinatie met een nonchalante of juist arrogante houding niet zo snel worden aangesproken. Managers zijn soms bang voor een discussie of zeggen dat ”diegene gewoon zo is”. Dit vind ik niet acceptabel.

Gelukkig worden medewerkers ook vaak genoeg gelijk behandeld en zijn de regels over het algemeen duidelijk. 🙂

Wat vinden jullie van kledingvoorschriften? Voegt het iets toe of beperk je op die manier onnodig de medewerkers in hun vrijheid?

Groetjes,

Aileen