Vorige week was de eerste aflevering van Splinter In De Politiek te zien op televisie. Een programma waarin Splinter Chabot, voorzitter van de JOVD (de jongerentak van de VVD), duikt in de wonderlijke wereld van de politiek. En dan niet gericht op het beleid, maar alle zaken daar omheen. Afgelopen vrijdag was imago het thema. Als Bestuurskundige met een grote liefde voor uiterlijke presentatie en strategie was dit voor mij werkelijk smullen.
Maar ik weet zeker dat ik niet de enige ben die hier blij van wordt. Tijd om de lessen rondom uiterlijk en imago in de politiek op een rijtje te zetten.
Subtiele veranderingen en afzakkende brillen
Het leukste onderdeel van deze uitzending is wat mij betreft het gesprek dat Splinter voert met oud spindoctor Jack de Vries. Voor diegene die niet weten wat een spindoctor is, dit is iemand die een adviseur of voorlichter is van een politieke partij of politicus. Deze persoon moet het beleid op een zo positief mogelijke manier naar buiten brengen. Een echte strateeg dus.
De Vries vertelt in het programma over de periode dat hij spindoctor was van Jan Peter Balkenende. In de tijd dat laatstgenoemde minister president werd, kwam er veel kritiek op zijn uiterlijk. En dus was het de taak van De Vries om te zorgen dat het uiterlijk van Balkenende aangepast zou worden. Maar snelle en duidelijk zichtbare veranderingen zouden ook weer voor kritiek kunnen zorgen.
Jack verwijst daarbij naar een onderzoek dat men ooit heeft gedaan waarbij het imago van automerken werd vergeleken met die van politieke partijen. Daaruit kwam naar voren dat het CDA hetzelfde imago heeft als een Volvo: niet sexy, maar wel betrouwbaar. Dat imago wilde hij op verschillende manieren uitvergroten. En dus was de subtiele aanpassing van het uiterlijk daar één manier van. De doorvoering hiervan heeft uiteindelijk zo’n zeven jaar geduurd.
De bril van Balkenende blijkt nu ook wel een dingetje te zijn geweest. Door het zware montuur zakte deze steeds van zijn neus af, waardoor hij mensen niet altijd recht kon aankijken. Ook op televisie was dit niet handig. Om die reden heeft De Vries voor de campagnefoto van 2006, die in de straten werd opgehangen, de bril van Balkenende laten namaken. Alleen dan met transparante glazen en zonder montuur. Op die manier waren zijn ogen veel beter zichtbaar.
Het pak als uniform
Tegen de tweede helft van het programma komen ook de persoonlijke kledingkeuzes van onze huidige minister president Mark Rutte en Peter Kwint, tweede kamerlid voor de SP, aan bod. Velen kennen Kwint van zijn casual kledingstijl en ook in dit programma wordt dat nog eens benadrukt. Zelf geeft hij aan dat jezelf blijven een lastig item is, omdat je als gekozen kamerlid je verantwoordelijkheden moet nemen.
Maar wanneer het om kleding gaat, dan wuift hij het thema weg al iets onbelangrijks. Anderzijds geeft hij toe bij zijn vorige baan wél een eens pak te hebben gedragen en ook tijdens zijn trouwerij bleek hij er eentje aan te hebben gehad. Zijn vorige baan was trouwens die van persvoorlichter voor dezelfde partij als waar hij nu Tweede Kamerlid voor is. Wat ik dan toch wel bijzonder vind. Wel een pak willen dragen als persvoorlichter, maar niet als Tweede Kamerlid?
Wanneer Splinter daarna een gesprek heeft met Mark Rutte, in zijn inmiddels bekende hoodie en spijkerbroek, dan blijkt ook hij vooral fan te zijn van een casual kledingstijl. Jawel, onze Minister President geeft toe het liefste in zijn sneakers en in spijkerbroek te lopen. Toch draagt hij tijdens zijn werk vooral een pak. Voordat hij de politiek in ging droeg hij dit ook al tijdens zijn werk in het bedrijfsleven, maar dan wel zonder das. Maar een dasloos pak in de politiek, dat kan volgens Rutte niet altijd.
In tegenstelling tot Kwint bekijkt hij het pak puur als iets praktisch. Hij vindt het een uniform, net zoals een militair een uniform draagt. ”Als ik op deze manier op televisie een officiële toespraak ga houden, dan hoort niemand het verhaal meer. Dan zit iedereen te kijken… wat heeft die vent aan?.”
Wel of geen focus?
Het interessante aan deze gesprekken is dat de kledingsmaak van zowel Kwint als Rutte dus niet zo erg van elkaar verschillen. Beide heren hebben daarnaast ook sowieso één doel gemeen, namelijk dat ze een boodschap willen overbrengen. Ze willen helemaal niet opvallen met hun uiterlijk. Alleen pakken ze dat beiden op een andere manier aan. Rutte draagt een pak omdat hij weet dat casual kleding afleidt, terwijl Kwint juist voor casual kleding kiest omdat het in zijn ogen niet om het uiterlijk zou moeten gaan. Terwijl, gezien de commotie, daar door de media wel degelijk aandacht aan wordt besteed. Juist omdat hij hiermee afwijkt van de norm.
Daarmee wil ik niet zeggen dat Rutte het per definitie beter aanpakt. Zeker niet. Want we hebben verschillende soorten mensen nodig in de politiek. En wellicht kan Kwint het op zijn eigen manier nog eens symbolisch inzetten, net zoals vicepremier de Jonge deed met zijn gebloemde schoenen tijdens de bordes scene.
Persoonlijk vind ik dat altijd nog het leukste, wanneer iemand zijn of haar kledingstijl gebruikt om een statement te maken. Want daarmee zegt iemand nét even iets meer en leer je iemand ietsje beter kennen.
Mocht je de volledige aflevering willen terugkijken, en dat raad ik je zeker aan, check dan de website van AvroTros. Ohja, en voor een beetje inspiratie op het gebied van kleding is dit ook geen verkeerd programma. Splinter ziet er iedere shot weer fleurig én keurig mooi uit.
Groetjes,
Aileen
