Inmiddels is het alweer ruim een jaar geleden dat Yumi Ishikawa, een bekende schrijfster en actrice in Japan, zich uitsprak tegen het hakkenbeleid in haar land. Met #KuToo, een hashtag die refereert aan de pijn die vrouwen ervaren tijdens het lopen op hoge hakken, haalde ze wereldwijd het nieuws. En dat lijkt nu langzaam zijn vruchten af te werpen…
#KuToo
Even terug naar februari 2019. Op het moment dat Ishikawa een bericht op Twitter plaatst over het feit dat ze tijdens haar werk bij een crematorium hoge hakken moet dragen, krijgt ze veel bijval. Japanse vrouwen reageren massaal door hun verhaal te delen over een soortgelijk beleid op hun werk.
In juni start Ishikawa een petitie met het verzoek om vrouwen vrijheid rondom de schoenkeuze op het werk te geven. Ondanks dat ze al snel 30.000 handtekeningen verzamelde, kreeg ze geen steun van de overheid. De Japanse minister van Gezondheid, Werk en Welzijn, Takumi Nemoto, zei dat hij het niet eens was met de petitie. Hij noemde de hoge hakken op het werk ‘gepast en noodzakelijk’.
Niet veel later publiceerde Business Insider Japan een onderzoek waaruit bleek dat ruim 60% van de dames wel eens te maken heeft gehad met een werkgever waarbij het dragen van hakken verplicht was. Ook gaf 80% aan gezondheidsproblemen te ondervinden als gevolg van het hoge hakken beleid op het werk.
Genderongelijkheid op het werk
Het was niet zozeer de petitie van Ishikawa die voor internationale ophef zorgde. Het was de uitspraak van de minister waar men verbaasd over was. Hoe kon een minister die zich met gezondheid bezighield een voorstander zijn van verplichte hoge hakken op de werkvloer?
Het weerhield de Japanse dames er niet van om zich uit te spreken. De KuToo beweging breidde zich uit en richtte zich naast de hakken op meer genderongelijke regels op de werkvloer. Zo werd er ook aandacht besteed aan het het brillenverbod. Bij veel werkgevers mochten vrouwen geen bril dragen omdat het onder meer onbeleefd zou zijn richting klanten.
Luchtvaartmaatschappijen
Ondanks de uitspraak van de minister zijn er nu toch bedrijven die gehoor hebben gegeven aan de oproep voor gendergelijkheid.
Bij Japan Airlines mogen de 6000 stewardessen sinds april schoenen dragen zonder hak. Daarnaast kunnen de dames kiezen voor het dragen van een broek in plaats van een rok. Het bedrijf gaf aan dat zij met de verandering een ”diverse werkomgeving” willen creëren. Vanaf vorige maand zijn ook wandelschoenen toegestaan en als de dames kiezen voor pumps, dan mogen deze een hoogte hebben tussen de nul en vier centimeter.
En daar is het niet bij gebleven want vanaf 1 mei volgde Nippon Airways, de grootste luchtvaartmaatschappij in Japan, hun voorbeeld. Ook hier mogen hakken een hoogte hebben van tussen de nul en vijf centimeter. Alleen moeten de dames wel de klassieke pump dragen die bij het uniform hoort. Wandelschoenen zijn niet toegestaan.
Waarom de luchtvaart?
Het is bijzonder om te zien dat luchtvaartmaatschappijen de eerste bedrijven zijn die gehoor geven aan de KuToo beweging. Juist deze branche staat bekend om de strenge kledingvoorschriften en haalt regelmatig het nieuws omdat deze dresscodes vaak te ver gaan. Ontslagen wegens een halve kilo overgewicht, het moeten verwijderen van arm-en gezichtshaar: ik heb het allemaal al voorbij zien komen. Waarom is Japan Airlines dan de eerste die hun dresscode aanpast?
Wie er wat dieper in duikt ziet dat er meer zaken meespelen bij de luchtvaartmaatschappij. Het creëren van een ‘diverse werkomgeving’ is niet de enige reden om het hakkenbeleid in te trekken.
Op de eerste plaats heeft het bedrijf te maken met een naam die zij internationaal hoog moet houden. Japan Airlines verzorgt namelijk niet alleen binnenlandse vluchten, maar ook over de landsgrenzen zijn zij actief. En dat is precies waar veel kritiek vandaan komt, vanuit het buitenland. Het intrekken van het hakkenbeleid is dan ook een eenvoudige manier om je imago een beetje op te poetsen. Zeker in tijden zoals deze, waarin luchtvaartmaatschappijen door het virus toch al in zwaar weer verkeren, worden zaken zoals imago ineens een stuk belangrijker om klanten te behouden.
Op de tweede plaats heeft de Japanse premier op 3 maart jl., onder druk van zijn politieke collega’s, een uitspraak gedaan over het inmiddels beruchte hakkenbeleid in zijn land. Hij gaf aan dat vrouwen nooit gedwongen mogen worden om te lijden onder de dresscode die hun werkgever oplegt. Het is opmerkelijk dat de premier pas ruim een jaar na het ontstaan van de ophef deze uitspraak doet. Maar dit maakt het voor Japan Airlines nog makkelijker om hun beleid aan te passen.
Naast de plotselinge politieke steun heeft de luchtvaartmaatschappij intern ook wat veranderingen ondergaan. Na zeven jaar krijgt een groot deel van het personeel, waaronder de stewardessen, nieuwe uniformen. Een goed moment dus om meteen de dresscode aan te passen.
Meer dan een dresscode
Zonder meteen cynisch te worden, gaat het intrekken van het hakkenbeleid echt niet alleen om het welzijn van de medewerkers. Na jarenlang schrijven over dresscodes bij bedrijven weet ik dat er altijd een achterliggende reden is waarom dit soort veranderingen worden doorgevoerd.
Maar de verandering op zichzelf is goed. De eerste voorzichtige overwinning voor de dames van KuToo en hopelijk zullen vele bedrijven volgen. Want geen enkele vrouw zou gedwongen moeten worden om pijn te lijden tijdens haar werk.
Groetjes,
Aileen
