We kennen allemaal wel het gevoel van een nieuw uniform. Het moment dat je iets aantrekt dat je normaal gesproken niet draagt. Soms is het voor heel even, soms wordt het een gewoonte omdat je het dagelijks moet dragen voor je werk. Maar wat nu als je een passie begint te krijgen voor dat ene uniform? Dan maak je er je beroep van! Jeffrey Koerhuis heeft het gedaan. Hij verzamelt, bestudeert én werkt in historische uniformen. Tijd voor een gesprek met deze bijzondere man.
Jeffrey, waar is jouw passie voor uniformen ontstaan?
“Als kind vond ik het altijd al leuk om theater te spelen. Toen ik op mijn twintigste voor een rol een postbode moest spelen, gebeurde er iets met mij. Ik had het uniform dat ik droeg, afkomstig uit de jaren zestig, zelf gekocht en het liet me niet los. Ik wilde graag weten in wat voor tijd dit werd gedragen. Maar ook wat de omstandigheden waren en waarom het er zo uitzag. Naast mijn passie voor theater ben ik namelijk altijd al geïnteresseerd geweest in geschiedenis.
Toen besefte ik me dat ik deze twee passies wilde combineren. Ik wilde iets doen met postbode uniformen en geschiedenis. Daarom besloot ik stadswandelingen te gaan organiseren in mijn woonplaats Zwolle. Ik kocht een postbode uniform uit de jaren veertig, want dat is een interessante tijd. Het was natuurlijk oorlog, dus er is veel te vertellen over die periode. In mijn wandelingen combineerde ik het beroep als postbode met de verhalen.”
Heb je ook geschiedenis of theater gestudeerd?
“Na de middelbare school heb ik een jaar theater gestudeerd, maar dat bleek niet mijn ding te zijn. Tijdens mijn opleiding liep ik stage bij het Openluchtmuseum. Ik liep daar rond als historisch personage, gekleed in oude uniformen. Toen ik stopte met mijn opleiding mocht ik daar blijven en zo is dat mijn beroep geworden. Ik heb tijdens mijn werk nog geprobeerd om een opleiding voor docent geschiedenis te volgen, maar ook dit paste niet bij mij. Het moderne schoolsysteem is niet geschikt voor mij.”
Dus nu ben je eigenlijk acteur als historisch personage?
“Ja, zo zou je dat kunnen zeggen. Ik ben enorm gezegend met mijn werk, ik ben er dol op. Daarnaast werk ik sinds kort ook voor het Nationaal Register Mobiel Erfgoed. Deze organisatie houdt eigenlijk alle historische voertuigen bij in een register. Alles wat vaart, rijdt en vliegt staat erin.
Maar oude uniformen, dat blijft toch een bijzondere passie van mij. Daarom ben ik in mijn vrije tijd gaan verzamelen. In het begin spaarde ik allerlei uniformen: van de NS, Shell, scheepvaart en natuurlijk die van postbodes. Dat liep een beetje uit de hand. Op een bepaald moment had ik zoveel dat ik eigenlijk geen plek had om dit allemaal te bewaren en mij erin te verdiepen.”
Ben je toen met je verzameling gestopt?
“Nee, ik heb besloten om mij enkel nog te richten op uniformen en andere spullen van de PTT. Voor de andere uniformen ben ik op zoek gegaan naar een nieuwe eigenaar. Dat is nog niet zo makkelijk. Want als ik het verkoop aan een theatergezelschap, dan wordt het vaak verknipt. En wanneer iemand het wilt hebben om te dragen tijdens bijvoorbeeld carnaval, dan gaat het ook vaak stuk. Dat vind ik zonde. Daarom geef of verkoop ik het liever aan een verzamelaar of museum. Dat is ook erg leuk, want zo bouw je een interessant netwerk op met mensen die hier kennis van hebben.”
Wat doe je nu precies met de postbode uniformen?
“Een deel van de uniformen bewaar ik thuis, een deel ligt in een opslagplaats. Ik heb inmiddels alle uniformen van de voormalige PTT, van 1878 tot aan nu. Maar daar houdt het niet bij op. Ik zit sowieso iedere dag op Marktplaats om te kijken of er iets interessants wordt aangeboden. Soms is dat een PTT petje, dan weer een jas of broek. Het is allemaal heel interessant want ieder kledingstuk heeft zo zijn eigen verhaal.”
Nu maak je mij nieuwsgierig! Wat is voor jou een bijzonder verhaal?
“Een van mijn favoriete verhalen gaat over een korte broek die ik in mijn collectie heb. Lange tijd was het dragen van een korte broek als postbode not done. Dit zou het imago van het beroep naar beneden halen. Maar in 1999 was er een postbode die het oneerlijk vond dat dames wel een rok mochten dragen. Daarom besloot hij een rok van zijn vrouw aan te trekken en hierin te gaan werken. Deze actie werd wereldwijd nieuws. Het kwam zelfs in de New York Times te staan.
PTT was daar niet blij mee. Hij werd met een busje van straat gehaald. Toch heeft deze actie wel zijn vruchten afgeworpen. Toen het tijd was voor nieuwe werkkleding kregen de heren een afritsbare broek. Zo konden de postbodes in de winter een lange broek dragen en in de zomer een korte. Wist je trouwens dat postbode niet de officiële naam is?”
Nee, dat wist ik niet. Hebben we deze beroepsgroep altijd verkeerd genoemd?
“Vroeger was een postbode iemand die de post van het ene postkantoor naar het andere postkantoor bracht. Diegene die de post bij de mensen thuis bezorgde, dat was de brievenbesteller. Onder het volk hadden beiden een goede status omdat het Rijksambtenaren waren. Maar de brievenbestellers in grote steden keken vaak neer op de postbodes, omdat zij vooral op het platteland werkten.
In de jaren tachtig werd de term postbode ingevoerd als functietitel voor pakketbezorgers. Ondanks het onderscheid tussen de twee functies worden in de volksmond zowel post- als pakketbezorgers postbode genoemd.”
Foto rechts: Het ribcord uniform is rond 1952 ingevoerd en werd gedragen door telefonie personeel ‘in de buitendienst’. Denk hierbij aan ‘werkmannen’ die telefoonkabels in de grond moesten leggen of telefoons in de huizen moesten aansluiten. Jeffrey is enorm blij met het uniform op de foto omdat het originele gilet (van ribcord) er nog bij zit. Bij de meeste uniformen zijn deze verdwenen of later doorgedragen. Dit komt omdat de gilets geen knopen hadden met het PTT logo. Daardoor kon je het gewoon dragen zonder dat mensen doorhadden dat het eigenlijk bij een PTT uniform hoorde. Bij dit uniform werd trouwens ieder kledingstuk door een andere fabrikant gemaakt.
Beide uniformen (rechts en links op de foto’s) waren gemaakt van een hele stevige stof. Zo stevig dat je de jas en broek rechtop in de kast kan zetten.
Wat zijn je plannen voor de toekomst?
“Naast mijn twee banen en verzameling ben ik nog met een aantal projecten bezig. Zo ben ik een documentaire aan het maken over de Tweede Wereldoorlog, wat een hoop tijd in beslag neemt. Daarnaast ben ik in gesprek met het Transport Museum in Nieuw Vennep om te kijken of we mijn verzameling tentoon kunnen stellen.
En ik ben ook nog met een groep verzamelaars bezig om een online databank te creëren. Want als verzamelaar heb je wel een hoop spullen, foto’s en verhalen, maar je kunt er weinig mee. Daarom lijkt het mij gaaf om een grote databank op te zetten met onder andere foto’s. Dan is er een centraal punt waarmee televisieprogramma’s, musea en andere geïnteresseerden contact kunnen opnemen als ze iets nodig hebben. Het is zo zonde om het allemaal binnenshuis te houden. Want het is zo interessant. Geschiedenis is om te delen!”
Wil je meer weten over (het werk van) Jeffrey? Check dan zijn YouTube kanaal, website of volg hem via LinkedIn.
