Wie tegenwoordig een leerling wil aanspreken op het uiterlijk, gaat een uitdaging aan. De combinatie van een steeds mondigere cultuur, de casual kleding trend en individualistische houding maakt het lastig. Want wie ben jij als docent om iets te zeggen van het uiterlijk van een leerling?
Ik ging hier over in gesprek met Jack Stolting, docent op het gebied van beveiliging en hospitality. In beide vakgebieden speelt een representatief uiterlijk een belangrijke rol. Maar hoe spreek je leerlingen op een effectieve manier aan zodat je ze bewust maakt van de rol die het uiterlijk speelt? Op mijn kantoor in Haarlem mocht ik het hem allemaal vragen…
Jack, hoe vaak maak jij eigenlijk mee dat leerlingen met ongepaste kleding de les binnenkomen? En wat is volgens jou ongepast?
”Dat wisselt sterk. Ik werk veel met leerlingen die zich laten omscholen en dus heeft iedereen een andere achtergrond. Maar ongepaste kleding is iets dat ik regelmatig in de lessen zie. Vooral tijdens de eerste les.
Ze komen binnen met petjes op, in gescheurde broeken, op Crocs, slippers of in een joggingpak. Dat is niet toegestaan en dit vertel ik ze dan ook meteen. Ook korte broeken, zelfs in de zomer, worden niet geaccepteerd. Door ze dat direct te vertellen weten ze waar ze aan toe zijn.”
En waarom is dat volgens jou zo belangrijk? Ze zijn immers nog niet aan het werk…
”Het gaat om bewustzijn. Wanneer je bijvoorbeeld werkt als een beveiliger, dan is het heel belangrijk dat jij je bewust bent van je uitstraling. Je representeert namelijk drie partijen. Jezelf, het bedrijf waardoor je bent aangenomen én het bedrijf waar je aan het werk bent. De meeste beveiligers worden namelijk ingehuurd door externe partijen.
Stel je voor dat je als beveiliger wordt ingezet bij een bank en je ziet er niet goed uit, dan kan men daar over klagen. De klanten zien een onverzorgde beveiliger en die koppelen dit aan de bank. Op dat moment sta jij namelijk daar. Maar de bank heeft jou ingehuurd bij een beveiligingsbedrijf en zo krijgt dat bedrijf ook weer een slechte reputatie.
Mensen vergeten regelmatig dat het uiterlijk verder gaat dan alleen de persoon. Er is zoveel meer aan gekoppeld. Wie het uiterlijk niet serieus neemt, die speelt met zijn boterham.”
Die laatste zin is nogal een uitspraak…
”Maar het is wel zo. Wanneer je er als beveiliger onverzorgd bijloopt en er komen klachten, dan krijgt het bedrijf waar jij werkt een slecht imago. Het bedrijf wil natuurlijk bekend staan als een organisatie die goede, verzorgde beveiligers levert. Als jij je niet goed verzorgt, dan kan dit je werkgever opdrachten kosten en uiteindelijk ook jouw je baan.
Om de leerlingen te laten zien wat het uiterlijk doet, trek ik de tweede les altijd de kleding aan die zij de eerste les aan hadden. Een oude, versleten spijkerbroek, afgetrapte sneakers en een hoodie. Aangezien ik de eerste les nette kleding droeg, valt het meteen op. Ik draag geen pak, maar wel vaak een net colbert, overhemd, nette spijkerbroek en gepoetste, leren schoenen. Het contrast is dus groot. Tijdens het onderdeel beroepshouding gaan we het daar dan over hebben. Wat voor indruk geeft deze kleding ten opzichte van nette kleding?”
En wat doe je wanneer ze toch in onverzorgde kleding blijven dragen tijden de lessen?
”De eerste dag spreek ik ze aan en als het daarna nog een keer gebeurt, doe ik dit opnieuw. Maar dan vind ik dat ik er genoeg over gezegd heb. Wanneer ze er opnieuw onverzorgd bijlopen, geef ik ze twee keuzes: ze mogen zich thuis omkleden en terugkomen of wegblijven.
Vaak wordt hun opleiding betaald door de werkgever. Als ze wegblijven, dan bellen we de werkgever. We geven aan dat ze de les niet hebben gevolgd, inclusief de reden. Geloof mij, dat willen ze niet.
Het komt misschien door mijn achtergrond, ik heb ruim dertig jaar bij Defensie gewerkt, dat ik zo strikt ben. Maar het helpt wel. Ze zijn zich door deze methode bewust van de rol die het uiterlijk speelt.”
Ik ben van mening dat er op scholen meer aandacht zou moeten zijn voor representativiteit. Zeker bij vakopleidingen leren studenten sollicitatiebrieven schrijven en gesprekken voeren, maar niet hoe ze zich met het uiterlijk presenteren. Hoe kijk jij daar tegenaan?
”Ik ben met je eens dat er veel te weinig aandacht aan wordt geschonken. Mensen vinden het vaak een lastig onderwerp. Je moet niet alleen iemand durven aanspreken op het uiterlijk, maar er ook iets over kunnen vertellen. En vergeet niet dat je als docent zelf een voorbeeldfunctie hebt. Dat laatste is het moeilijkste. Wanneer je als opleiding hier aandacht aan besteed tijdens de lessen, dan moeten alle docenten er representatief uitzien. Uit ervaring weet ik dat dit niet altijd het geval is.
Het is zo zonde en zo belangrijk. Nogmaals: wie zijn uiterlijk niet serieus neemt, speelt met zijn boterham. En dat geldt niet alleen voor beveiligers…”
