Want to read in English? Click here.
We zitten in een crisis, en niet alleen op het gebied van gezondheid en economie. Er is namelijk nog een crisis en dat is die van de werkkleding. Want wat moeten we er eigenlijk mee als we vanuit huis werken? Is er nog sprake van een richtlijn nu we de joggingbroeken massaal lijken te omarmen? Het is een vraag die maar niet beantwoord lijkt te kunnen worden: Moeten we een dresscode hebben als we thuis werken?
Enclothed Cognition anno 2020
Ik heb de afgelopen maanden talloze artikelen gelezen over de effecten van kleding wanneer we vanuit huis werken. Als ik enkel kijk naar de onderzoeken, dan kom ik weinig nieuws tegen. Er zijn in het verleden al vaker onderzoeken gedaan naar de manier waarop kleding ons beïnvloedt.
Eén van de bekendste is die van Adam Hajo en Adam D. Galinsky. Zij kwamen er tijdens hun onderzoek aan de Northwestern University achter dat mensen die een witte doktersjas droegen beter scoorden tijdens een geheugentest dan mensen die een schildersjas droegen. Dit had te maken met het feit dat men een doktersjas koppelt aan een slim persoon, terwijl een schildersjas juist wordt geassocieerd met een creatief karakter.
Dit fenomeen noemt men Enclothed Cognition, waarbij kleding zowel een symbolische betekenis als een psychologisch effect heeft. Kortom: de kleding die we dragen koppelen we aan een bepaald beroep waardoor we anders gaan denken. Vanuit dit perspectief zou je kunnen zeggen dat het slim is om de kleding die je normaal op kantoor zou dragen ook thuis draagt wanneer je aan het werk bent.
Kleding is een richtlijn
Maar dit onderzoek is gedaan in 2015, nog voordat de wereld kennis had gemaakt met corona. Destijds konden we gewoon naar ons werk en hadden we niet te maken met een (gedeeltelijke) lockdown.
Hoewel ik denk dat er Enclothed Cognition iets van alle tijden is, zal het nu minder invloed hebben op ons gedrag dan wanneer we ons in het openbaar vertonen. Experimenteren met kleding voelt immers anders wanneer je vanuit huis werkt dan wanneer jij fysiek omgeven bent door je collega’s. Hoe vaak ook wordt geroepen dat je je goed moet kleden voor jezelf, in praktijk gaat dat niet altijd op. Dat bewijzen ook de recente ontwikkelingen rondom bedrijven die representatieve kleding verkopen. Nu mensen vanuit huis werken wordt er steeds minder kleding gekocht, zeker in het zakelijke segment. We voelen minder de behoefte om er representatief uit te zien.
Anno 2020 heeft werkkleding voor de mensen die vanuit huis werken een andere betekenis gekregen. Waar voorheen vooral de nadruk lag op je uitstraling tot in detail, van gepoetste schoenen tot aan een gestreken kraag, is kleding een manier geworden om ons ritme te bepalen. Het is meer een houvast geworden, iets dat een onderscheid maakt tussen het werken achter een laptop of het zitten op een bank. Ook al gebeurt dat allemaal in dezelfde ruimte.
Werkgevers in Amerika
Hoewel onze psychologische relatie met kleding is veranderd, lijken sommige werkgevers vast te willen houden aan de klassieke dresscode. Wat je normaal op kantoor zou dragen, dat draag je ook wanneer je vanuit huis werkt. Of tenminste wanneer je zichtbaar bent tijdens een videovergadering.
Uit een recent onderzoek in de VS is gebleken dat 52% van de werkgevers hun medewerkers vraagt om zich tijdens videogesprekken te houden aan de dresscode van het bedrijf. Bij bedrijven met formele kledingvoorschriften bleek het percentage lager te liggen. Zo’n 30% van de werkgevers verwachtte dat de medewerkers in pak achter de camera plaatsnamen.
Het feit dat meer dan de helft van de werkgevers de dresscode blijft hanteren lijkt percentueel gezien misschien een hoog aantal. Maar over het algemeen zijn werkgevers soepeler geworden. Voor de pandemie had 21% van de (Amerikaanse) bedrijven helemaal geen dresscode. Dat wil zeggen dat medewerkers écht alles konden dragen.
Sinds het wereldwijde virus zijn werkgevers hier een stuk soepeler in geworden. Inmiddels is bijna de helft afgestapt van dresscodes omdat mensen vanuit huis werken. Ook de dresscode business casual is in populariteit afgenomen. Voorheen vroeg 37% van de bedrijven de medewerkers om zich volgens deze stijl te kleden, terwijl dit tegenwoordig is gereduceerd naar 16%.
Medewerkers waarvan het bedrijf de dresscode heeft versoepeld besparen ook nog een hoop geld. Op jaarbasis zullen zij volgens berekeningen gemiddeld 153 euro per jaar minder kwijt zijn aan het kopen van werkkleding. Aan de andere kant besteden medewerkers die vanuit huis werken weer aan zaken zoals verwarming, water, elektriciteit en koffie.
Is het wenselijk?
Juridisch gezien heb je als werkgever trouwens geen poot om op te staan. Je kunt van een werknemer niet eisen om zich op een bepaalde manier te kleden wanneer hij of zij vanuit huis werkt. Vragen mag natuurlijk wel. Maar is het ook nuttig?
Moet je mensen in deze verwarrende tijd een dresscode opleggen zodat ze er voor hun collega’s op beeld goed uitzien? Of moet je het doen zodat ze kunnen ervaren hoe het is om door middel van kleding de scheiding tussen werk en privé te kunnen bepalen? En hoe ver ga je daarin? Je zou kunnen spreken over betutteling of doorgeschoten regelgeving.
Ik denk dat bedrijven in deze tijd zich beter kunnen bezighouden met het psychologisch welzijn van hun medewerkers dan de vraag of ze wel of niet een blouse dragen op beeld. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je als werkgever een advies kunt geven of het kunt hebben over dresscodes.
Maar vergeet niet dat we nu leven in een wereld waarin alle vormen van houvast zijn verdwenen. Een wereld waarin we meer dan ooit op onszelf zijn aangewezen. Dit proces zal voor iedereen anders zijn. Voor de één zal kleding zorgen voor een ritme op de dag, terwijl een ander al blij is als hij of zij zonder depressieve gevoelens het bed uitstapt.
Dit wordt trouwens geschreven door iemand die nog steeds dagelijks gekleed gaat in pantalons en blouses, inclusief dassen en bretels. Ik geloof in de kracht van deze kleding en accessoires. Maar ik geloof nog meer in de kracht van empathie. Ik snap best dat je als werkgever niet wilt dat je mensen in een pyjama op beeld verschijnen, maar laten we het ons allemaal niet zo moeilijk maken. Je ziet misschien een visuele plaatje op beeld, maar wat er daar precies achter speelt, dat weet je niet echt.
Binnenkort zal ik een artikel publiceren waarin ik inga op een onderzoek dat gericht is op de relatie tussen productiviteit en kleding wanneer we vanuit huis werken.
Groetjes,
Aileen
