Schooluniformen zorgen al sinds hun bestaan voor discussies. Voorstanders beweren dat ze de kans op pesten verkleinen en een groter groepsgevoel binnen de school creëren. Maar een nieuw onderzoek toont aan dat deze argumenten helemaal niet kloppen. De voordelen van een uniform blijken vooral aannames te zijn…
Kritiek op schooluniform
Sinds de pandemie staat het schooluniform onder druk. Wereldwijd klagen steeds meer ouders over de bijbehorende kosten. Die zijn, mede door monopolieposities van leveranciers, soms extreem hoog.
Ook vanuit de leerlingen komt steeds meer kritiek. Zij hebben regelmatig te maken met seksistische dresscodes. De regels voor meisjes zijn meestal strenger dan die voor jongens. Zo moeten meisjes zich meer bedekken dan jongens omdat blote lichaamsdelen erotische gevoelens bij het andere geslacht zouden oproepen. In een tijdperk waarin steeds meer jongeren zich identificeren als genderfluïde of genderneutraal, zorgen dit soort dresscodes voor veel verzet.
Voor alles is een oplossing
Ondanks de kritiek kiezen de meeste scholen niet voor definitieve afschaffing. Sommigen weten de kosten omlaag te brengen door de uniformen bij verschillende verkooppunten aan te bieden. De concurrentie zorgt immers voor lagere prijzen. Ook zijn er steeds meer initiatieven waarbij ouders tweedehands uniformen kunnen kopen.
De kritiek over de seksistische dresscode werd lange tijd door scholen genegeerd. Maar met de komst van sociale media wordt er ook steeds meer naar de leerlingen geluisterd. Want die maken er TikTok-filmpjes over en geen enkele school wil daarin negatief naar voren komen.
Nieuw onderzoek toont aan dat voordelen van schooluniformen aannames zijn
De scholen blijven het uniform vaak gebruiken omdat dit het gedrag en de betrokkenheid van de leerlingen zou verbeteren. Dit zijn geen loze argumenten, aangezien een eerder Amerikaans onderzoek dit heeft aangetoond. Kanttekening is dat dit onderzoek stamt uit 1999 en tijden zijn veranderd.
Voor het nieuwe onderzoek werden 6.320 kinderen gevolgd vanaf hun kleuterklas tot aan het einde van de lagere school. Een docent beoordeelde de kinderen ieder jaar afzonderlijk op drie aspecten: externaliserende gedragsproblemen zoals agressie of vernieling, sociale vaardigheden en internaliserende gedragsproblemen zoals angst en sociale terugtrekking. Ook de aanwezigheid van leerlingen werd genoteerd.
Volgens Arya Ansari, professor in de menswetenschappen aan de Ohio State University, klopt het beeld dat er heerst niet. ”Veel van de kernargumenten over waarom schooluniformen goed zijn voor het gedrag van studenten houden geen stand in onze steekproef. (…) We zagen niet veel verschil in onze gedragsmaatregelen, ongeacht of de scholen een uniform beleid hadden of niet.”
De onderzoekers concludeerden dat leerlingen geen beter gedrag vertoonden op scholen waar uniformen verplicht waren. Alleen leerlingen uit armere gezinnen kwamen vaker naar school wanneer er een uniform werd gedragen. Maar dat verschil bleek nihil.
Een nieuw tijdperk
Het is interessant om te zien hoe de invloed van schooluniformen de afgelopen twintig jaar is veranderd. Ik denk dat dit te maken heeft met het feit dat de dresscodes wereldwijd steeds informeler worden. Men hecht minder waarde aan nette kleding en daardoor heeft het uniform zijn kracht verloren. Ook het publiekelijke verzet van ouders tegen de kosten zal effect hebben op het gedrag van leerlingen. Het uniform is niet meer iets om met trots te dragen, maar in de ogen van leerlingen wellicht ouderwets en overbodig.
Wat vind jij van het schooluniform? Ben je, ondanks de nieuwe onderzoeksresultaten, alsnog voorstander of mogen ze wat jou betreft geschrapt worden?
Groetjes,
Aileen
Hi Aileen, wonende in Goirle is het voor mij een kleine trip naar het Vlaamse Turnhout. Daar liepen tot voor zeker 30 jaar terug (ik ben 59) de middelbare scholieren in uniform: grijze plooirokken (tot net boven de knie), donkerblauwe vesten en lichtblauw bloesjes, kniekousen. In de tijd van de minirok sloegen de meisjes de rokband één of meerdere keren om, zodat de rok korter werd en onderscheidden zij zichzelf door middel van gekleurde kettingen en armbanden, afzakkende sokken en heel divers schoeisel. In mijn beleving wordt schoolkleding niet ervaren als “eenheid” maar meer gezien als een “juk”. Het zou het verschil van afkomst tussen de leerlingen “onzichtbaar” maken, in uniform zijn ze allemaal elkaars gelijken. Een gepasseerd station, zeker in deze tijd.