Recent interviewde ik Jeffrey Koerhuis, een jongeman die werkt in historische uniformen en ze ook nog eens verzamelt. Qua verzameling richt hij zich vooral op oude PTT-spullen, waaronder uniformen en accessoires. In dit artikel duiken we in de PTT-petten geschiedenis en laat ik je een aantal unieke exemplaren uit zijn collectie zien, van 1878 tot 2002. Inclusief het verhaal erachter.
Click here for the English version on PrettybusinessWorld.com
PTT petten geschiedenis: 1878 – 1929
Dit van oorsprong Franse hoofddeksel noemt men een kepi. Het posthoornembleem gaf aan dat de drager werkte voor of vanuit een postkantoor. Het dragen van de kepi was verplicht.
PTT kepi 1909-1929
Op bovenstaande foto’s zie je een zeer zeldzame kepi: die van de conciërge van een telegraafkantoor. Naast de postkantoren waren er namelijk nog twee andere kantoren: het telegraafkantoor en het post- en telegraafkantoor. Omdat telegraafkantoren zeldzaam waren en de kleding snel versleet, is er weinig overgebleven uit deze tijd. De kepi op de foto is de enige in Nederland.
Platte PTT petten: 1929 – 1936
Vanaf 1925 ging men bij de posterijen experimenteren met platte petten. Rond 1929 werden deze ook daadwerkelijk ingevoerd.
Hierboven zie je een van de eerste modellen die PTT (deze naam ontstond in 1928) in gebruik nam. Het posthoornembleem is bij deze pet gecombineerd met een bliksemschicht. Dit betekende dat de drager werkte bij een post- en telegraafkantoor. De medewerkers van een telegraafkantoor (met o.a. telegrambestellers) hadden een embleem met enkel een bliksemschicht.
Platte, ronde PTT petten 1932-1936
De platte petten werden lange tijd gedragen, en vooral de modellen met een ronde vorm waren populair.
PTT pet met logo: 1936-1939
Vanaf 1936 besloot de PTT de posthoorn (zie vorige foto) op de pet te vervangen door het PTT-logo.
PTT pet 1939-1949
Vanaf eind jaren dertig kwam er een nieuw model pet. Soortgelijke modellen werden destijds ook gebruikt door onder anderen de Nederlandse Spoorwegen en verschillende busmaatschappijen.
PTT petten geschiedenis – baretten 1951- 1970
Gedurende de jaren vijftig, zestig en zeventig werden er baretten gedragen. Deze waren speciaal voor vrouwelijke postbodes, postbodes in opleiding en telegrambezorgers.
PTT pet 1949-1957
Na de Tweede Wereldoorlog kregen de petten een ander model. Zo kwam onder andere de voorkant omhoog te staan. Bij deze petten kon men aan het gouden randje zien welke klasse de postbode (de officiële benaming is ‘besteller’) had. Bij bovenstaande pet was dat de eerste klas.
Groene zomerpet PTT 1949-1957
Deze groene pet hoorde bij het zomeruniform. De PTT maakte vanaf 1921 namelijk onderscheid tussen een zomer- en een winteruniform. Het winteruniform was gemaakt van zwarte wollen stof (tot 1970) en het zomeruniform van groen katoen (tot 1964).
Zwarte PTT pet 1957-1964
In de jaren vijftig werden de petten eenvoudiger, soepeler en goedkoper.
Grijze PTT pet 1964-1982
Vanaf 1964 werden de groene zomeruniformen ingeruild voor grijze modellen. Even later kregen de winteruniformen dezelfde kleur. Ook de petten werden grijs en werden voor het eerst gemaakt van kunstmatige stoffen zoals viscose en polyester.
Zwarte pet 1964-1982
Omdat zowel de postbodes als de telefoniemedewerkers de petten onhandig en te statisch vonden overkomen, werd in 1973 de draagplicht opgeheven. Vanaf dat moment was het dragen ervan optioneel.
Tussen 1982 en 1995 werden er schipperspetten gedragen. Omdat deze nog in de collectie van Jeffrey ontbreken, heb ik hier geen foto’s van.
Eerste baseballpet uit PTT petten geschiedenis: 1995 -1999
Vanaf 1995 besloot de PTT over te stappen op de baseballpet.
Moderne PPT pet 1999-2002
In 2002 werd de naam veranderd van PTT naar TPG en vervolgens naar TNT, voordat het de huidige naam PostNL kreeg. De namen zijn door de jaren heen veranderd, maar de petten zijn qua model hetzelfde gebleven.
Wil je meer weten over (het werk van) Jeffrey? Check dan zijn YouTube kanaal of volg hem via LinkedIn.
Benieuwd wat de postbezorgers in Nieuw-Zeeland dragen? Check dit artikel.
Groetjes,
Aileen
Laatste update: 27 oktober 2025
