Want to read in English? Click here
Wanneer een historisch uniform in een museum te zien is, verkeert het meestal in slechte staat. Dat geldt echter niet voor dit Franse douane-uniform uit de Napoleontische tijd. Het werd begin 1800 gedragen en is dankzij zijn perfecte staat een van de best bewaarde uniformen uit deze periode. Het verhaal achter het uniform is echter minstens zo bijzonder.
Het National Maritime Museum in Greenwich ontving onlangs dit bijzondere uniform, dat ooit werd gedragen door Charles Hare. Als tiener werd hij gevangen genomen in Frankrijk tijdens de Napoleontische oorlogen. Met dit uniform wist hij zich voor te doen als officier van de Franse Imperial Customs Service, ook wel bekend als “Les Douanes.”
Het is vaak moeilijk om te achterhalen wanneer een uniform werd gedragen en door wie, maar dankzij de familie Hare, die het uniform zorgvuldig bewaarde, kan het verhaal worden verteld. Bij het uniform hoort ook een bijzondere brief waarin Hare zijn ontsnapping beschrijft.
De ontsnapping van Charles
Charles Hare werd op 28 september 1789 geboren in het Britse dorp Fillingham. Zijn vader, die dezelfde naam droeg, was marineofficier. Op elfjarige leeftijd begon Charles zijn opleiding bij de Royal Navy, hetzelfde jaar waarin zijn vader overleed. Twee jaar later werd het schip waarop hij werkte, de Minerve, door de Fransen veroverd bij de kust van Cherbourg. Alle bemanningsleden werden gevangen genomen.
In 1806 werd Charles overgeplaatst naar een gevangenis in Sarre Libre (het huidige Saarlouis, Duitsland). Na drie jaar wist hij op 19-jarige leeftijd te ontsnappen, verkleed in een Frans douane-uniform. Dit uniform bestond uit een donkergroene jas met zilverkleurige strepen op de kraag. De knopen van de jas waren versierd met adelaars, het alziend oog en de inscriptie “Douanes Impériales.” Deze woorden stonden ook op de shako (een cilindervormige militaire pet) en de gesp van de riem die bij het uniform hoorde. De shako was voorzien van een leren klep en een pluim van groene en witte veren.
Reizen met een hond
Met een koets reisde Charles naar de Duitse stad Mainz, waarna hij op verschillende boten verderging en uiteindelijk in Rotterdam aankwam. Na een reis van dertien dagen meldde hij zich bij de Royal Oak, een Brits oorlogsschip dat de Nederlandse kust blokkeerde. Daarna voer hij terug naar Engeland, en na een lange wandeltocht bereikte hij eindelijk zijn moeder en zussen. De reis van Duitsland naar huis nam in totaal meer dan twee weken in beslag.
Tijdens zijn reis schreef Charles verhalen over zijn ervaringen, waarin hij beschrijft hoe hij zich bewust was van de doodstraf die hem wachtte als hij werd ontdekt. Toen een van de passagiers in de koets hem herkende, vluchtte hij meteen.
Hij eindigt zijn verhaal met zijn hond, die de hele reis bij hem bleef. Charles had de hond vier jaar eerder gekregen tijdens zijn gevangenschap. De hond bood hem tijdens de reis steun, en wanneer mensen tegen hem spraken, aaide hij het dier terwijl hij deed alsof hij hen niet verstond. Deze tactiek bleek een effectieve afleiding, waardoor mensen hem met rust lieten.
Uniek douane-uniform uit Napoleontische tijd tentoongesteld
Na ruim tweehonderd jaar besloot de familie Hare het uniform en de bijbehorende verhalen te schenken aan het National Maritime Museum in Greenwich. Na restauratie is het uniform nu te zien voor het grote publiek.
Mocht je meer willen weten over de ontsnapping van Charles Hare, in de podcast Dan Snow’s History Hit werd dit verhaal recent behandeld. Voor meer foto’s en details van het uniform, check dit artikel van The Guardian. Of je kunt natuurlijk het kostuum in het National Maritime Museum met eigen ogen bewonderen.
Groetjes,
Aileen
