Wanneer we op televisie kijken naar de Paus, dan zien we hem altijd in een lang gewaad. Ook de kardinalen, bisschoppen en priesters in Vaticaanstad dragen kenmerkende kleding. Deze Vaticaanse uniformen worden allemaal lokaal op maat en met de hand gemaakt. Maar wat zijn eigenlijk de regels en waarom worden bepaalde kleuren gedragen? De kleermaker van het Vaticaan legt uit hoe dit precies zit…
Would you rather read this article in English? Visit PrettybusinessWorld.com here
Vaticaanse uniformen door Mancinelli Clero
Mancinelli Clero is een klein winkeltje, slechts op een minuut afstand van de bekende Sint-Annapoort in Vaticaanstad. Hoewel je het vanaf de buitenkant niet direct zult zien, is dit de plaats waar de geestelijken van het Vaticaan sinds 1962 hun kleding kopen. De winkel wordt gerund door de gelijknamige eigenaar en zijn familie.
Vaticaanse uniformen en hun betekenis: kleuren, tradities en dresscodes
Wanneer er een speciale gelegenheid plaatsvindt in het Vaticaan, heerst er drukte bij Mancinelli Clero. Vooral in aanloop naar grote gebeurtenissen lopen de bestellingen flink op. Zo ook op 30 september 2023, toen Paus Franciscus maar liefst 21 nieuwe kardinalen aanwees. In de weken voor deze ceremonie stromen de geestelijken binnen om hun kleding en accessoires te laten aanmeten.
Tijdens belangrijke momenten verschijnen de kardinalen in een rode soutane: een lang gewaad dat onder de andere kledingstukken valt, waardoor alleen de onderkant zichtbaar blijft. Officieel bevat het gewaad 33 knopen, één voor elk levensjaar van Christus, maar tegenwoordig kiezen veel geestelijken voor een praktischer variant met minder knopen, omdat het omkleden anders te veel tijd kost. Rond de taille dragen ze een sjerp in dezelfde dieprode kleur, wat het geheel een extra verfijnde uitstraling geeft.
Het is geen toeval dat alle kardinalen rood dragen. Deze kleur, officieel scharlakenrood genoemd, symboliseert het bloed van Christus. Volgens kleermaker Clero herinnert de kleur eraan dat de kardinalen bereid moeten zijn dit bloed te vergieten in dienst van de Kerk.
De soutane bedekt de rochet, een wit kledingstuk met een brede kanten rand. De geestelijke die de kleding aanschaft, bepaalt zelf hoe dit kant eruitziet. Zo kunnen ze een stukje persoonlijke smaak laten zien. Vroeger maakten ambachtslieden dit kant met de hand, maar tegenwoordig gebeurt dat meestal machinaal. Volgens Clero heeft dat een belangrijk voordeel: “Het is goedkoper én duurzamer. Handgemaakt kant is vaak kwetsbaarder en lastiger te onderhouden,” legt hij uit.
Bovenop de rochet dragen geestelijken een mozzetta: een cape in dezelfde scharlakenrode kleur als de soutane. Deze cape reikt tot aan de ellebogen en heeft doorgaans negen of tien knopen.
De accessoires van de geestelijken
Bisschoppen en kardinalen dragen om hun nek een borstkruis. Tijdens een kerkenraad ontvangen de kardinalenbovendien een kardinaalsring, die hun gemeenschap met de Stoel van Petrus symboliseert.
Op het hoofd dragen ze een biretta, een vierkante hoed met stijve flappen. Daaronder zit de zucchetto, een kleine, ronde hoed. De paus draagt deze ook, maar dan in het wit.
Voor de ceremonie van 30 september bracht Mancinelli Clero persoonlijk de hoeden naar het Vaticaan. Aan de binnenkant staat telkens de naam van de koper. Tijdens de benoeming plaatste de paus zelf een hoed op het hoofd van iedere kardinaal, een bijzonder ritueel dat nog altijd wordt uitgevoerd.
Vaticaanse uniformen: de zwarte soutane
Naast de rode soutane bestaat er ook een zwarte variant met gekleurde details. Kardinalen en bisschoppen dragen dezetijdens hun dagelijkse werkzaamheden. De kleur van de details laat direct zien welke functie iemand vervult.
Wanneer de accenten amarantrood zijn, vergelijkbaar met fuchsia, dan gaat het om een niet-kardinale bisschop. De bisschoppen zelf dragen ook een zwarte soutane, maar dan in combinatie met scharlakenrood. Zij combineren dit vaak met een borstkruis aan een groene of gouden ketting.
Zo zie je maar dat, net zoals bij alle andere uniformen, ook de kardinalen van de Paus niet zomaar iets aantrekken. Achter elk detail en elke kleur schuilt een verhaal, en juist daardoor kijk je voortaan met een andere blik naar deze bijzondere gewaden uit het Vaticaan.
Benieuwd naar de uniformen van de beveiligers van het Vaticaan? Check het artikel dat ik schreef over de Zwitserse Garde.
Groetjes,
Aileen
Laatste update: 15 oktober 2025
