In 2012 werd het door Time Magazine uitgeroepen tot de uitvinding van het jaar: het vrouwelijke scherfvest. Inmiddels mogen ook de militairen in Nederland eraan geloven. Deze zomer krijgen vrouwen voor het eerst een model dat speciaal voor hun lichaam is ontworpen. Hoe zagen de eerste scherfvesten eruit en waarom is het belangrijk dat er een variant voor dames bestaat? In dit artikel vertel ik je er alles over.

Hoe scherfvesten werken
Het doel van een scherfvest is, zoals de naam al aangeeft, om de drager te beschermen tegen scherven. Hierbij kun je denken aan scherven die vrijkomen bij het gebruik van wapens. Het is echter niet, zoals bij een kogelwerend vest, specifiek gemaakt om je lichaam tegen kogels te beschermen. Toch kan het daar in sommige gevallen wel tegen beschermen. Er bestaan namelijk verschillende soorten vesten, en daarnaast spelen de richting en snelheid van een kogel ook een belangrijke rol.
Scherfvrije vesten zijn trouwens geen nieuwe uitvinding. De eerste vesten werden gedragen tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog in de jaren 1860. Destijds bestond de bescherming uit twee massieve platen staal die in de zakken van een jas werden geplaatst. Ook waren er modellen waarbij vier grote platen over de borst werden gehangen met een riem om de taille en metalen schakels over de schouders.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden voor het eerst scherfvesten gebruikt die lijken op de huidige modellen. Het was kolonel Malcolm C. Grow, chirurg-generaal van de Amerikaanse Achtste Luchtmacht in Groot-Brittannië, die deze introduceerde. Destijds kregen bemanningsleden van de Royal Air Force de vesten als bescherming tegen rondvliegend puin en granaten van de Duitsers. Inmiddels bestaan er verschillende modellen, die wereldwijd worden gebruikt in oorlogsgebieden.
Waarom er een speciaal scherfvest moet zijn voor vrouwen
Hoewel het merendeel van de soldaten over de wereld mannen zijn, mogen vrouwen sinds de Eerste Wereldoorlog meevechten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vervulden 500.000 vrouwen een gevechtsrol in Groot-Brittannië en Duitsland. Ook waren zij destijds onderdeel van de frontlinie-eenheden in de Sovjet-Unie.

Ondanks dat een half miljoen vrouwen hun leven riskeerden, vond men het tijdens de Tweede Wereldoorlog niet nodig om een apart scherfvest voor deze groep soldaten te maken. Iedereen kan echter met het blote oog zien dat het lichaam van een vrouw totaal anders is dan dat van een man.
Het bovenlichaam van een vrouw heeft andere verhoudingen dan dat van een man, maar ook een andere vetverdeling. Dit zorgt ervoor dat een scherfvest dat voor mannen is ontworpen, niet goed aansluit bij vrouwen en daardoor minder bescherming biedt. Om nog maar te zwijgen over de borsten, die bij het herenmodel worden platgedrukt. In praktijk blijken vrouwelijke militairen als gevolg van deze vesten, naast een oncomfortabel gevoel, moeite te hebben om in en uit voertuigen te komen, een wapen op te heffen en te hurken.
Eindelijk een speciaal scherfvest voor vrouwen
Toch heeft het ruim een eeuw geduurd voordat vrouwen een model kregen dat gemaakt was voor hun lichaam. Hoewel Time Magazine in 2012 het kogelvrije vest voor dames uitriep tot uitvinding van het jaar, moest dit toen nog getest worden. Dat was overigens niet de eerste keer. In 2010 dacht het Amerikaanse leger dat het aanbieden van extra maten voldoende zou zijn om vrouwen goed te beschermen. Dat ze een andere lichaamsbouw hebben en daarom een andere pasvorm nodig hebben, moest men blijkbaar nog ontdekken.
Wie denkt dat vrouwen sinds 2012 goed beschermd zijn door het nieuwe kogelvrije vest, komt bedrogen uit. In 2020 moest er zelfs een wet worden aangenomen waarin stond dat vrouwen in het leger recht hebben op kogelvrije vesten. Daarnaast werd het verplicht om bij te houden welke verwondingen vrouwen oplopen door slecht zittende middelen. Want hoewel de kogelvrije vesten beschikbaar waren, bleken vrouwen vaak nog steeds een herenmodel te moeten dragen.
Gelukkig hebben de afgelopen jaren steeds meer landen zich ingezet voor scherf- en kogelwerende vesten voor vrouwen. In 2017 maakte Roemenië bekend deze te introduceren en in 2023 konden de Oekraïense vrouwen eindelijk ook een passend model dragen.
Dit jaar krijgen de dames in Nederland een speciaal scherfvest
In februari 2024 presenteerde de Nederlandse Defensie ook hun nieuwe dames scherfvest. Dit vest werd de afgelopen jaren al gebruikt bij de special forces en voldeed aan de verwachtingen. Daarom krijgen nu alle vrouwelijke militairen dit vest. In eerste instantie bestelt Defensie 1.530 stuks, waarvan er 30 gebruikt zullen worden voor onderzoek. Zo moet er onder andere gekeken worden hoe de vesten het beste geïntegreerd kunnen worden in de huidige uitrusting.
Net als bij veel dameswerkkleding verwacht ik dat scherf- en kogelvrije vesten nog een lange weg te gaan hebben. De wereld van werkkleding en persoonlijke beschermingsmiddelen heeft nog maar net kennisgemaakt met het vrouwelijke lichaam. Het is een weg die we eindelijk bewandelen, maar die vast nog enkele hobbels zal kennen. Gelukkig zijn die hobbels allemaal even zacht en vrouwelijk. We komen er wel!
Groetjes,
Aileen