De Nederlandse ziekenhuizen produceren gezamenlijk 200 ton aan medisch afval per jaar. Om dat te verminderen, worden er de laatste jaren steeds meer initiatieven genomen voor duurzame, alternatieve beschermingsmiddelen. Zo is er bijvoorbeeld een herbruikbare isolatiejas, die zojuist in gebruik is genomen door de endoscopieafdeling van Noordwest Ziekenhuisgroep. Want laten we eerlijk zijn: wegwerpjassen zijn verleden tijd, wasbare isolatiejassen de toekomst. En in dit artikel vertel ik je er alles over.
Wegwerpjassen, mondkapjes en andere PBM’s creëren onnodig afval
Lange tijd stond men niet zo stil bij het afval dat ziekenhuizen creëren. Wil je schone middelen, dan kun je het beste telkens iets nieuws pakken. Dus verdwenen er talloze mondmaskers, jassen en handschoenen dagelijks in de prullenbak.
Maar toen het afval tijdens de pandemie toenam, groeide het besef dat dit anders moest. Want alleen al op het gebied van PBM’s werd er tussen maart 2020 en november 2021 wereldwijd 87.000 ton aan materiaal gebruikt. Het merendeel van dat afval kwam in de prullenbak terecht, waarna de afvalindustrie het moest verwerken. Hoewel de hoeveelheid medisch afval na de pandemie is afgenomen, blijft die nog steeds aanzienlijk. Alleen al in Nederland ontstaat er per ziekenhuisbed gemiddeld een halve kilo afval per dag. Wat uitstoot betreft, vervuilt de zorgsector in Nederland evenveel als de luchtvaartbranche.
Om die reden is er sinds een aantal jaren een landelijk netwerk actief onder de naam ‘Groene IC’. Dit samenwerkingsverband verbindt intensivecare-afdelingen in Nederland en wordt georganiseerd door de NVIC (Nederlandse Vereniging voor Intensive Care). Arts en intensivist Diederik Gommers is een van de initiatiefnemers. Tijdens de pandemie trad hij op als een van de belangrijkste medisch adviseurs van de Tweede Kamer. Nu zet hij zich via dit netwerk in voor een duurzamere zorgsector.
Wegwerpjassen zijn verleden tijd, wasbare isolatiejassen de toekomst
De Groene IC spoort ziekenhuizen aan om hun uitstoot en hoeveelheid medisch afval te verminderen. Ze geven praktische tips, zoals het vervangen van wegwerp-isolatiejassen op de IC door duurzame varianten. Sommige jassen kun je tot wel 100 keer wassen. Ziekenhuizen die deze herbruikbare jassen gebruiken, maken direct een hoop impact.
Besparingen per jas:
28% minder energiegebruik*
30% minder CO₂-uitstoot*
41% minder watergebruik*
99% minder afval
* Gemeten over de gehele levenscyclus
Wanneer een ziekenhuis 100.000 wegwerpjassen vervangt, bespaart het 9.050 kg CO₂-equivalent per jaar. Dit komt neer op de uitstoot van ongeveer 40.000 kilometer met een benzineauto.
Er is wel één nadeel, en dat zijn de kosten. Een herbruikbare jas kost omgerekend €2,16 per gebruik, inclusief de huur en het wassen ervan. Bij een wegwerpvariant ligt dit bedrag met €1,38 een stuk lager. Daarbij zijn zowel de aanschaf als de afvoer meegerekend.
Ziekenhuizen kiezen toch voor wasbare isolatiejassen
Ondanks de hogere kosten is het Radboudumc enige tijd geleden al overgestapt op de wasbare isolatiejassen. De reden hiervoor is onder andere dat de medewerkers tevreden zijn over de jassen en duurzaamheid een belangrijk thema is voor het ziekenhuis. Deze maand heeft ook de Alkmaarse endoscopieafdeling van Noordwest Ziekenhuisgroep besloten om in de voetsporen van hun collega’s bij het Radboudumc te treden. Ook zij hebben de wegwerpvariant vervangen door herbruikbare isolatiejassen.
Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd ontstaan steeds meer initiatieven voor duurzame beschermingsmiddelen in de zorg. Zo lanceerde de Britse National Health Service (NHS) vorig jaar nieuwe, duurzame uniformen voor al het ziekenhuispersoneel in het land. De kleding bestaat volledig uit gerecycled polyester, en de organisatie zorgt er ook voor dat oud textiel wordt hergebruikt. In Schotland begonnen ze begin dit jaar bovendien met plantaardige hoofdkapjes. Die zijn biologisch afbreekbaar en kunnen tot wel 100 keer gewassen worden voordat ze weggegooid moeten worden.
Het is mooi om te zien dat, ondanks de hogere kosten, toch steeds meer partijen zich bewust zijn van de noodzaak om duurzame alternatieven te bedenken. Want laten we eerlijk zijn: we hebben lang genoeg zoveel afval geproduceerd. Met de kennis die we nu hebben, is het tijd om een nieuwe weg in te slaan.
Groetjes,
Aileen
