Wanneer je denkt aan een klassiek verpleegstersuniform, zie je waarschijnlijk een jurk met een wit schort en bijpassend hoedje voor je. Maar waarom zagen deze dames er vroeger zo uit en hoe zijn deze uniformen in de loop der jaren veranderd? In dit artikel duik ik in de geschiedenis van het verpleegstersuniform.
Tijdens de laatste aflevering van de Nursing Standard-podcast werd dit onderwerp uitgebreid besproken met Dr. Jane Brooks. Zij is hoofddocent aan de Universiteit van Manchester en al 25 jaar gespecialiseerd in de geschiedenis van verpleegsters. Ze vertelde zoveel leuke weetjes over het verpleegstersuniform dat ik heb besloten om de meest interessante informatie in dit artikel te delen.
Geschiedenis van het verpleegstersuniform
Rond 1860 ontstond het eerste verpleegstersuniform. Zoals eerder genoemd heerst er een beeld dat de ouderwetse verpleegster een donkere jurk droeg met een witte hoed en dito schort. Een schort was destijds een kledingstuk dat altijd werd gedragen wanneer je aan het werk was. Wie vies werd, droeg een schort om de dagelijkse kleding te beschermen.
De verpleegsterskleding werd vaak gecombineerd met een dikke, zwarte panty en schoenen. Maar niet alle verpleegsters in de negentiende eeuw droegen deze kleding. Elk ziekenhuis had zijn eigen kleuren, manchetten en hoeden om zich te onderscheiden.
Wat ze ook droegen, het was belangrijk dat ze opvielen. Het beroep van verpleegster was een van de eerste betaalde banen die geschikt werden geacht voor vrouwen. Daarom moest de kleding er speciaal uitzien. De vrouwen die dit werk deden, waren vaak de dochters van de werkende middenklasse, bijvoorbeeld van winkeliers.
Lange jurken en losse manchetten
Daarna gingen de verpleegsters lange, satijnen jurken dragen. Deze hadden een hoge en witte, kanten kraag met een broche of een speld. Dit moest ervoor zorgen dat de kleding er elegant uitzag en wat minder flamboyant. Dit werd gecombineerd met een witte hoed omdat het gebruikelijk was om de haren van vrouwen te bedekken.
Een van de belangrijke details waren de manchetten. Wanneer de verpleegsters aan het werk waren, werden de manchetten verwijderd en de mouwen opgestroopt. Zodra er gesproken moest worden met een zuster, moesten de mouwen naar beneden worden gedragen en de manchetten weer worden vastgemaakt. Ook wanneer er een noodsituatie was. Dit was een manier om respect te tonen aan de zusters, die hoger in de rangorde stonden.
Rond 1920 werden er meer rokken gedragen, en langzaamaan gingen de verpleegsters daarin mee. De tailleband werd wat lager, maar verder zag het uniform er lange tijd redelijk hetzelfde uit.
De opkomst van de broek
Rond 1950 veranderde het zusteruniform. De manchetten verdwenen en de rokken werden iets korter. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, zorgde dit voor een belangrijke verandering in zowel het werk als de kleding. Voor het eerst werden verpleegsters naar verschillende landen gestuurd om hulp te bieden en werden ze daardoor steeds zelfstandiger.
De dames moesten vaak mannen helpen die op stretchers lagen, en het dragen van een rok was hierbij natuurlijk niet handig. Wanneer ze langs de heren liepen, konden die eenvoudig onder de rok kijken. Vanaf dat moment besloten de verpleegsters een broek te dragen.
Na de oorlog, in de jaren 60 en 70, veranderde er nog meer aan het uniform. De witte schorten verdwenen, net als de manchetten en de klassieke hoeden. In de jaren 80 kwamen de eerste plastic beschermjassen, die eigenlijk het schort vervingen. En vanaf de jaren 90 werd het broekpak populair. Dat is sindsdien de norm geworden onder verpleegsters.
Begrijpelijk, een broekpak is een stuk praktischer dan een lange jurk met manchetten en kant.
Meer weten?
Wil je nog meer weten over dit uniform en hoe het gaat met de implementatie van een nationaal zorguniform in Engeland? Luister dan naar de aflevering van Nursing Standard.
P.s: Wil je meer weten over moderne werkkleding in de zorg? Check dan mijn boek Helden in witte pakken. Te koop via o.a. Bol.com.
Groetjes,
Aileen
