Deze week zat ik aan de telefoon met mijn tante. Zij werkt al lange tijd als maatschappelijk medewerker voor jongeren en we hadden het over professionaliteit. Want wat betekent deze term nu eigenlijk voor je persoonlijke benadering? Maakt het je direct afstandelijk of kun je ook professioneel en toch warm en persoonlijk zijn? Dit zette mij aan het denken. Ik dacht aan mijn eigen vakgebied. Maakt een professioneel uiterlijk je afstandelijk?
Referentiekader
Bij deze vraag moet ik meteen denken aan mijn oude buurman. Ik heb samen met mijn man acht jaar in een hoekappartement gewoond voordat wij ons huis kochten. We woonden in een wijk met enorm veel kleine appartementen die allemaal op en tussen elkaar waren gebouwd. Het was een volksbuurt, maar door het grote verloop van de bewoners was het heel normaal dat je niet iedereen kende.
De woning van mijn buurman en diens vrouw grensden precies aan die van ons en we konden regelmatig letterlijk gesprekken en vooral ruzies horen. Toch hebben we jarenlang niet echt met deze mensen gesproken. Ik zei altijd gedag als ik ze zag, maar verder ging het niet. Tot we een overbuurvrouw kregen die alle mensen op de hoek uitnodigden voor een barbecue en we in gesprek raakten met deze mensen. Het was een leuk gesprek en we hebben die avond erg gelachen.
Een paar dagen later kwamen we ze op straat tegen en zei mijn buurman dat hij verbaasd was dat wij zo aardig waren. Ik vond het een bijzondere opmerking en vroeg waarom hij daar zo verbaasd over was. ‘Ja, jullie dragen altijd colbertjes enzo’, was zijn antwoord. ‘Ik dacht, dat zijn hele nette mensen’. Wat hij zei klopte, we dragen beiden vaak colbertjes. Maar hij kwam ons ook altijd in de ochtend tegen wanneer wij naar het werk gingen.
Voor ons was het dragen van een colbert niet bijzonder op het werk. Maar voor de buren creëerden het duidelijk een afstand. Zij gaven zelf niet zoveel om het uiterlijk en waren het grootste deel van de tijd ook werkeloos. Dus ik kan ook wel begrijpen dat het referentiekader dan ook anders is.
Uitstraling is alles
Toch ben ik van mening dat een professioneel uiterlijk niet direct ook afstand schept. Uiteindelijk is het je karakter, de manier waarop je mensen behandeld en wat je zegt doorslaggevend. Je kunt in een pak ook benaderbaar zijn.
Een goed voorbeeld van iemand die dit perfect kan, dat is Richard Branson. Hij staat dan wel bekend om zijn casual stijl, maar ook hij draagt regelmatig nette kleding. Toch maakt zijn manier van praten en de uitstraling op zijn gezicht hem geen stijve man. Natuurlijk speelt zijn imago ook een belangrijke rol, maar zelfs zonder hem te kennen zullen weinig mensen zijn uitstraling als afstandelijk ervaren.
Conclusie
Met kleding maak je een eerste indruk, dat staat voorop. Het is het eerste wat iemand ziet. Toch denk ik dat bovenstaande thema’s, je referentiekader en uitstraling, ook grote invloed heeft. Het zijn helaas twee zaken waar je niet heel veel aan kan doen wanneer je een eerste indruk bij iemand maakt. Je hebt geen invloed op het referentiekader van een ander en je uitstraling heb je ook niet altijd in de hand. Je kunt lachen, maar dit maakt je niet per definitie vriendelijk. Het ene gezicht is ook nu eenmaal vriendelijker om te zien dan de ander.
Zo weet ik van mezelf dat mensen mij snel boos of serieus vinden kijken wanneer ik geconcentreerd ben. Dus wanneer ik met aandacht naar iemand luister, dan kan de ander slecht zien hoe interessant ik het verhaal vind op basis van enkel mijn uitstraling. Daarom probeer ik tussendoor te laten merken dat het mij interesseert door bepaalde opmerkingen te maken en te knikken.
De combinatie van een zakelijke kledingstijl en een gezicht dat er van nature niet altijd vriendelijk uitziet, dat kan dus een afstand creëren. Maar het hoeft niet altijd. Want meestal vinden mensen mij meteen een stuk vriendelijker wanneer ze mij leren kennen. Daarna zeggen ze soms dat ze dat niet hadden verwacht door mijn uitstraling. Tegenwoordig zeg ik dan met een knipoog dat ‘mijn gezicht gewoon lekker zit zo’. Zo maak ik meteen duidelijk dat ik het niet expres of bewust doe. En aan het einde van de dag is het ook gewoon waar.
Ik ben benieuwd naar jouw ervaring. Vind jij dat een professioneel uiterlijk je ook meteen afstandelijk maakt?
Groetjes,
Aileen
