Eerste indruk: hoeveel invloed heeft het uiterlijk?

Wanneer mensen mij wel eens vragen waar ik mijn inspiratie vandaan haal, dan wijs ik ze vaak op het internet. Naast gesprekken met interessante mensen is dit één van mijn belangrijkste informatiebronnen.

Regelmatig zit ik urenlang alleen maar artikelen, nieuwsberichten en onderzoeken te lezen. Wat mij steeds vaker opvalt is dat er regelmatig wordt geschreven dat het uiterlijk veel invloed heeft wanneer je iemand voor het eerst ziet. Dat is logisch, maar wanneer iemand iets vertelt dan schijnt het uiterlijk zelfs meer invloed te hebben dan het verhaal. Maar wanneer we het hebben over de eerste indruk: hoeveel invloed heeft het uiterlijk? In cijfers bijvoorbeeld….

Onderzoek

In mijn zoektocht naar het antwoord op bovenstaande vraag kom ik steeds het getal 93 tegen. Vaak in artikelen en soms staat het zelfs met grote letters op de homepagina van bedrijven die kledingadvies geven: 93% van je eerste indruk heeft niet te maken met wat je zegt. Als je dit snel leest, dan krijg je meteen het idee dat die 93% dus gaat over het uiterlijk. En snel lezen, dat doen de meeste mensen tegenwoordig. Dus staat het in ons geheugen gegrift: ons uiterlijk bepaalt voor bijna 100% hoe wij onze eerste indruk achterlaten. BAM! Daar sta je dan met je kennis en inhoud…

Gelukkig zit de realiteit iets anders in elkaar. Deze 93% komt uit het onderzoek dat Frank Bernieri heeft gedaan aan de universiteit van Oregon naar de relatie tussen verbale en non-verbale communicatie. Hieruit bleek dat 55% van de communicatie wordt bepaald door uiterlijke kenmerken en lichaamstaal, 38 % door stem en intonatie en slechts 7% door wat iemand zegt. Daaruit blijkt dus dat iemand die met een vrolijk gezicht staat te vloeken eerder wordt ervaren als een optimistisch dan een boos persoon. Omdat de uiterlijke kenmerken over het algemeen zwaarder wegen dan zaken zoals inhoud en toon.

Fake news

Oké, met die 93% suggereren mensen dus iets dat helemaal niet klopt.

In de eerste plaats omdat de cijfers niet kloppen. Stem en intonatie heeft namelijk niets te maken met het uiterlijk, dus die kun je meteen aan de kant schuiven. Dan blijft er nog 55% over dat gaat om uiterlijke kenmerken. Maar dat is veel meer dan alleen maar je kleding of hoe je haar zit. Dat gaat ook over je houding en de manier waarop jij bijvoorbeeld beweegt.

Op de twee plaats gaat dit onderzoek over communicatie en wat bepalend is bij het overbrengen van een boodschap. En dus niet over hoe jij zonder tekst overkomt. Terwijl dat wel wordt gesuggereerd wanneer je zegt dat 93% van je eerste indruk niet om de inhoud gaat. Het gaat wél om de inhoud, want het onderzoek gaat juist over communicatie.

Daarnaast moet er in mijn ogen ook gekeken worden naar de tijd waarin dit onderzoek is gedaan. We hebben het over het jaar 1967. Jawel, toen werden deze onderzoeksresultaten bekend gemaakt. En vervolgens is het een eigen leven gaan leiden. Maar wie zegt dat wij anno 2018 nog steeds op dezelfde manier iemand beoordelen? In 1967 waren er nog geen huishouders met computers waarop we filmpjes van mensen konden bekijken. De wereld van mensen was over het algemeen veel kleiner. Ondanks ik uit bouwjaar 1987 kom en niet in deze tijd heb geleefd, durf ik toch aan te nemen dat de wijze van communiceren en de manier waarop wij dit interpreteren wel degelijk veranderd moet zijn. Door techniek, door internet en nog veel meer nieuwe ontwikkelingen.

De juiste context

Mehrabian heeft bovenstaand onderzoek uitgevoerd en is zelf ook niet zo blij met het feit dat zijn resultaten volledig uit de context zijn gehaald. Hij zegt daar over het volgende:

“Please note that this and other equations regarding relative importance of verbal and nonverbal messages were derived from experiments dealing with communications of feelings and attitudes (i.e., like-dislike). Unless a communicator is talking about their feelings or attitudes, these equations are not applicable.”

Wat dan wel?

Dan is het nog steeds de vraag hoeveel invloed ons uiterlijk heeft tijdens de eerste indruk. Mehrabian geeft in zijn onderzoeksresultaten hier geen concreet antwoord. Tenminste, niet door middel van cijfers. Wanneer het gaat om sollicitatiegesprekken, dan geeft hij wel aan dat ‘slechte kledingkeuze net zo erg is als in je neus peuteren’. De eerste indruk, die wordt volgens hem trouwens al in de eerste 30 seconden gevormd. En als deze slecht is, dan zouden er 5 gesprekken voor nodig zijn om dit negatieve beeld bij te draaien.

Wie zich bij het onderzoek wel meer gericht heeft op de relatie tussen kleding en de eerste indruk, dat is onderzoeksbureau Censuswide. In samenwerking met Grahame Gardner, een fabrikant van bedrijfskleding, hebben zij in Engeland hier onderzoek naar gedaan. Volgens dit onderzoek staat bij het vormen van een oordeel naar aanleiding van de eerste indruk lichaamstaal met 31% op nummer één. Van de ondervraagden gaf 24% aan dat men tijdens een evenement een hogere kwaliteit verwacht wanneer de medewerkers er verzorgd uitzien, al dan niet met bedrijfsuniform, dan wanneer dit niet het geval is.

Conclusie

De onderzoeken van Mehrabian en die van Grahame Gardner en Censuswide lijken heel verschillend van elkaar. En dat zijn ze ook zeker, maar toch zie ik een overeenkomst over hetgeen wat ze zeggen over kleding tijdens de eerste ontmoeting.

Mehrabian geeft aan dat 55% tijdens de communicatie wordt bepaald door uiterlijke kenmerken en lichaamstaal. Vervolgens geeft hij aan dat ‘slechte kledingkeuze net zo erg is als neuspeuteren’. Hieruit kun je opmaken dat je het getal met gemak door de helft kunt delen. Je zou kunnen zeggen dat uiterlijke kenmerken, en daarmee dus onder meer de kleding, ongeveer 27,5% invloed heeft tijdens een gesprek.

Uit het onderzoek van Grahame Gardner en Censuswide blijkt dat 24% verwacht dat iemand met een verzorgde uitstraling ook een hogere kwaliteit biedt. Kortom: 24% erkent dus dat het uiterlijk invloed heeft.

Dus is die 93% niet een klein beetje overdreven? Zou ons uiterlijk niet gewoon voor een kwart invloed hebben wanneer we iemand voor het eerst ontmoeten? Ik ben benieuwd hoe jij hier over denkt. Laat je reactie hier onder achter in een comment.

Groetjes,

Aileen

Bronnen: NRC, Kaaj, Express Business