Begin 2019 ontving ik een e-mail van een vaste lezer. Ze vertelde dat ze als onderdeel van haar masterstudie onderzoek ging doen naar het effect van kleding op haar werk. Mijn artikelen haar hadden geïnspireerd om zich hierop te gaan focussen. Wat een grote eer!
Mijn foto’s als onderdeel van het onderzoek
Ze vroeg of ze een aantal foto’s van mij mocht gebruiken tijdens haar onderzoek. De foto’s zouden dienen als gespreksonderwerp. Natuurlijk mocht zij dit! De enige voorwaarde die ik stelde was dat ik ook graag het rapport wilde inzien nadat het onderzoek was afgerond.
Ik maak namelijk vaker mee dat studenten mij benaderen in verband met een onderzoek naar uiterlijk op het werk. Alleen gaat het meestal om het inwinnen van informatie en niet zozeer om mijzelf als onderdeel van het onderzoek. Ik was daarom heel benieuwd wat de reacties zouden zijn op mijn foto’s.
Vreemden raden op basis van mijn kleding mijn baan
Toen ik het onderzoeksrapport ontving, las ik de reacties op mijn foto’s. Ik moest er vreselijk om lachen. De respondenten was namelijk gevraagd om aan de hand van mijn foto’s aan te geven wat voor werk ik zou doen. Aangezien het onderzoek is uitgevoerd binnen een overheidsinstantie* werd ook meteen duidelijk of ik qua uiterlijk wel of niet binnen de organisatie zou passen.
En aangezien ik zelf ruim vijf jaar bij de overheid heb gewerkt, was het dubbel zo grappig om te zien of mijn uiterlijk hier nog bij zou ‘passen’.
Outfit 1: casual
Bij de eerste, meest casual outfit leken de respondenten in beetje in de war te zijn. Het feit dat ik een stoere werkbroek had gecombineerd met een vrouwelijke ketting vond men bijzonder.
Dit waren enkele reacties:
“Aan de hand van de broek zou ik zeggen ze een muskusrattenvanger is. Maar de ketting, die hoort daar niet bij.”
“Dit is niet een ondersteunende. Dit is iemand van buiten.”
“Ik vind het moeilijk om te plaatsen. Ik denk iemand van de facilitaire afdeling.”
“Ze is heel bewust bezig. Die ketting en de kleuren van die ketting komen weer terug in zelfs het randje van de broek, maar ook in het shirtje. Deze dame zou ik neerzetten in het bedrijfsrestaurant.”
“Ik zou zeggen dat dit iemand in de buitendienst is.”
Outfit 2: business casual
Onderstaande outfit is een combinatie van zakelijke en casual kleding. Dit zou ik zelf ook bij de overheidsinstantie waar ik werkte hebben gedragen.
Dit waren de reacties van de respondenten op de foto:
“Dit is alweer wat serieuzer. De kleuren zijn helemaal op
elkaar afgestemd, donkere blouse, donkere broek en lange mouwen. Ik
vind dit een serieuze dame. Serieuze schoenen heeft ze ook zeker aan.
Deze dame werkt op de financiële administratie.”
“Ze zou prima een adviseursfunctie of een leidinggevende functie kunnen hebben.”
“Ze zou bijna alle kantoorfuncties kunnen bekleden. Dit kan een beleidsadviseur zijn, maar ook iemand van het secretariaat.”
Outfit 3: zakelijk
Als laatste koos de onderzoekster voor een zakelijke outfit. In praktijk draag ik de kledingstukken regelmatig los van elkaar, maar zelden als pak.
De respondenten hadden verschillende ideeën over wat mijn functie zou kunnen zijn:
“Dat is een inhuurkracht. Die werkt hier niet.”
“Dit zijn accountants, h?”
“Als zij hier zou werken, zou ze net van de bank weg zijn gekomen denk ik. En dan zou ze de cultuur hier misschien niet kennen.”
“Ik vind het echt een beetje een begrafenisondernemer met een hippe twist. Maar als ik haar hier in de organisatie zou moeten neerzetten, ik heb echt geen idee.”
Zoveel functies
Het is heel leuk om te zien wat voor een beeld mensen van je kunnen hebben op basis van wat je aan hebt.
In een functionele werkbroek dacht men dat ik een muskusrattenvanger was, iemand van het bedrijfsrestaurant of de facilitaire afdeling. Kortom: echt iemand die fysiek werk doet. En dat is logisch, want een werkbroek is daar ook voor bedoeld.
Zodra ik een chino met een blouse combineerde dacht men dat ik op de financiële afdeling of het secretariaat werkte. Ik zou een leidinggevende of een adviseursfunctie hebben. Ook dit kan ik goed plaatsen. Toen ik deze kleding bij mijn vorige werkgever droeg, dacht men dit ook al. In feite had ik een ondersteunende functie, maar meestal dacht men dat ik een adviseur was.
Zodra ik een pak aantrok, bleek ik duidelijk niet zo goed binnen de organisatie te passen. Het bevestigt ook het beeld dat mensen vaak hebben van de overheid: nette pakken horen er niet echt thuis. Ik leek op een accountant, een inhuurkracht of kwam bij een bank vandaan. Bij de opmerking over de hippe begrafenisondernemer moest ik vreselijk lachen.
Het laatste beeld herken ik niet helemaal. Mijn ervaring is dat er wel degelijk mensen binnen de overheid zijn die een pak dragen. Denk aan leidinggevenden, huisadvocaten of medewerkers die regelmatig contact hebben met politici. Maar het is een kleine groep, dat wel.
De eerste indruk
De resultaten laten goed zien hoe je met kleding mensen op een totaal verkeerd been kunt zetten. Niemand had verwacht dat ik schrijver zou zijn of gespecialiseerd in werkkleding. Dat komt misschien ook wel omdat deze functies dun bezaaid zijn bij de overheid, maar ook omdat de mens nu eenmaal graag in wat grotere, overzichtelijke hokjes denkt.
Ik vond het een eer om te dienen als onderdeel van het onderzoek. Het zet een andere spiegel voor mij dan die ik normaal gesproken zie. Want wat jij ziet, dat is niet per definitie hetgeen wat een ander ook ziet.
Heb jij wel eens gehoord dat collega’s dachten dat je een andere functie had omdat je bepaalde kleding draagt?
Groetjes,
Aileen
* Om privacy redenen heb ik de naam van de organisatie en onderzoeker niet benoemd in dit artikel.
