Ruim twee jaar na het begin van de oorlog hebben de vrouwen in het Oekraïense leger eindelijk passende uniformen gekregen. De overheid heeft bijna 3 miljoen euro uitgetrokken voor deze inmiddels grote groep vrouwelijke strijdkrachten. Een deel daarvan was ook al voor de oorlog werkzaam als militair. Maar wat hebben ze tot nu toe gedragen? En waarom duurde het zo lang? Ik ben erin gedoken.
Vrouwelijke militairen vechten voor hun land
Op 24 februari 2022 start Rusland de oorlog tegen Oekraïne. Een vreselijke strijd die tot de dag van vandaag voortduurt.
Al snel worden de mannen in Oekraïne ingezet om te strijden voor hun land. Maar er is ook een groeiende groep vrouwen die mee willen vechten. Het leger biedt helaas alleen gevechtskleding aan die gemaakt is voor het mannelijk lichaam. Wanneer de dames deze willen dragen, blijkt het al snel te ruim te vallen waardoor ze niet goed zijn beschermd.
Hoewel de overheid geen passende kleding aanbiedt, zijn de vrouwen vastberaden om te werken voor het leger. De cijfers verschillen per maand, maar naar schatting gaat het inmiddels om 50.000 tot 60.000 vrouwen. Zo’n 5.000 tot 6.000 daarvan zijn werkzaam aan de frontlinies.
De opzet van hulporganisaties
Hoewel zij dagelijks hun leven riskeren, blijft het vanuit de overheid stil. Hun werk wordt gewaardeerd, zo lees je in de kranten. Dat is wat de Oekraïense politici en topambtenaren zeggen. Maar ze krijgen geen goede, passende beschermingsmiddelen. En dus wordt de kleding eigenhandig met extra knopen, elastiek en spelden aangepast.
Langzaamaan ontstaan er steeds meer initiatieven waarbij Oekraïense vrouwen hulporganisaties opzetten. Denk bijvoorbeeld aan Zemliachky. Deze organisatie richt zich specifiek op spullen die vrouwen in het leger nodig hebben. Op het centrale inzamelpunt werkt een groep vrijwilligers dagelijks om pakketten te maken. En daar zit meer in dan enkel gevechtskleding. Zo blijken veel vrouwen in het leger last te hebben van blaasontsteking, dus ook deze medicatie wordt aangeboden. Net zoals menstruatieproducten, beha’s, lotions tegen een droge huid en nog veel meer belangrijke producten.
Door mond-tot-mondreclame en de internationale media-aandacht wordt Zemliachky steeds bekender. Binnen een jaar heeft de organisatie al een miljoen euro aan steun ontvangen. Dit bestaat voor een vijfde uit directe donaties, voor de rest uit diensten en producten. Medische bedrijven, schoonheidssalons en zelfs de game-industrie helpen mee.
Ondertussen zijn de vrijwilligers druk bezig om geld in te zamelen waarmee ze de benodigde kleding en producten kunnen inkopen. Ze ontvangen inmiddels tientallen bestellingen per dag. Omdat het tekort zo groot is, besluit de Nederlandse overheid om kleding te doneren. Oekraïne ontvangt 65 kubieke meter aan materiaal, speciaal voor de vrouwen in het leger.
Werken aan een structurele oplossing
De in Kiev gevestigde organisatie ArmWomenNow vindt dat het tijd is voor een structurele oplossing. Alle initiatieven zijn immers tijdelijke oplossingen. Dus gaan de vrijwilligers zelf achter de naaimachine zitten. Nadat de non-profitorganisatie 5.000 uniformen heeft gemaakt, wordt er een werkgroep opgericht. Verschillende partijen, waaronder het ministerie van Defensie, sluiten zich hierbij aan. Maandenlang worden diverse kledingstukken en ondergoed getest tijdens trainingsoefeningen. Zelfs voor de zwangere militairen worden uniformen ontwikkeld.
Op 5 augustus 2023 geeft Hanna Malyar, destijds de Oekraïense viceminister van Defensie, eindelijk goedkeuring voor de bestelling van een vrouwelijk zomeruniform. De oorlog is op dat moment al ruim anderhalf jaar bezig. De minister zegt dat het land daarmee één van de eersten in de wereld is. Want volgens haar zijn er bijna geen landen, ook niet binnen de NAVO, die een gevechtsuniform hebben voor vrouwen.
Het is eerder een slecht excuus dan een verklaring. Want dat zij een van de eersten in de wereld zijn die een dergelijk uniform laten maken, is niet waar. In de Verenigde Staten, België, Nederland (voor een deel), Denemarken en Australië dragen vrouwelijke militairen al jaren een uniform dat voor hun lichaam is gemaakt. En de lijst met landen is nog veel langer. Het is trouwens ook niet de eerste keer dat Oekraïne wordt geconfronteerd met vechtende vrouwen. Zij mogen namelijk sinds 2018 aan de frontlinie werken.
Oekraïense Vrouwelijke militairen hebben jaren gewacht op uniformen
Jawel, je leest het goed. Deze vrouwen hebben de afgelopen 6 jaar in herenkleding gevochten. Want na de goedkeuring in augustus heeft men nog ruim 4 maanden moeten wachten op de aanbesteding van de kleding. Ze willen eerst nog een aantal testen doen met vrouwelijke scherfvesten. De aanbesteding van de kleding werd pas begin januari 2024 aangekondigd. Er werden 65.000 sets zomerkleding en 100.000 sets damesondergoed besteld.
Op 25 mei 2024 is bekend geworden dat 90% van de vrouwelijke militairen hun kledingpakket hebben ontvangen. Volgens Dmytro Klmenkov, de huidige viceminister van Defensie, is het knap dat de overheid dit heeft gedaan.
”Ondanks de grootschalige oorlog werkt het ministerie van Defensie aan het waarborgen van de gelijkheid tussen onze mannelijke en vrouwelijke verdedigers. We moeten gelijke kansen garanderen voor iedereen die ons land verdedigt. Daarom is de aankoop van militaire damesuniformen een belangrijke stap om comfortabele omstandigheden te creëren voor onze vrouwelijke verdedigers. (…) Deze aankopen gaan over respect voor gelijkheid en rechtvaardigheid in de gelederen van de strijdkrachten.”
Dankjewel dames
Ze laten het overkomen alsof het bijzonder is dat ze met de aankoop van deze uniformen mannen en vrouwen gelijk behandelen. Alsof ze er een pluim voor verdienen. Bravo dat je de vrouwelijke militairen net zo goed beschermt als de mannelijke!
Je kan het ook omdraaien. Het is de taak van een overheid om de militairen in de oorlog zo goed als mogelijk te beschermen. Dus dankjewel dames, dat jullie zo lang hebben gevochten zonder goede bescherming. Dat jullie dagelijks meer risico hebben gelopen dan je mannelijke collega’s. Dat de overheid niet eerder heeft ingegrepen en te lang heeft geleund op de initiatieven van vrijwilligers.
Laten we hopen dat de vrouwen én de mannen snel hun uniformen kunnen opbergen en deze oorlog voorbij is.
Groetjes,
Aileen
