Tatoeages op het werk blijven een punt van discussie. Kan het nu wel of niet? Het Rotterdamse vervoersbedrijf RET vond van niet. De vakbond VOR was het daar niet mee eens en kreeg in hoger beroep gelijk van de rechter. Maar hoe zit het precies met het verbod? Wanneer mag een werkgever het wel of juist niet verbieden?
RET en het tatoeageverbod
Laten we als eerste kijken naar de situatie bij RET. Het vervoersbedrijf hanteerde tot voor kort een duidelijke regel rondom tatoeages: boa’s in het openbaar vervoer mochten ze niet hebben. En als ze wel een tatoeage hadden, dan moest deze bedekt worden. De achterliggende gedachte was dat medewerkers neutraliteit moesten uitstralen.
In eerste instantie was er niet veel verzet tegen het beleid. Velen waren het er niet mee eens, mede omdat andere medewerkers ze wel mochten dragen, maar besloten er niets tegen te doen. Tot tweeënhalf jaar geleden er iets bijzonders gebeurde. Op de arm van een mannelijke medewerkers stonden de namen van zijn kinderen en hij wilde dit niet bedekken met een lange mouw of pleisters. RET besloot daarom zijn salaris in te houden. Dit was voor de VOR (Vakbond Onafhankelijk RET Personeel) de druppel. Want deze man was niet de enige. Vele andere collega’s werden ook aangesproken op hun tatoeages en moesten soms zelfs hun trouwringen afplakken.
In eerste instantie kreeg RET van de rechter gelijk. De rechter begreep dat het vervoersbedrijf neutraliteit belangrijk vond bij de boa’s. Maar daar liet VOR het niet bij zitten…
Vakbond wint rechtszaak tegen RET over tatoeageverbod
De vakbond ging in hoger beroep en dit keer kregen ze wel gelijk. Het Gerechtshof in Den Haag oordeelde dat RET met het tatoeageverbod de privacy van de medewerkers schendt. Daarnaast kan RET niet aantonen dat reizigers last hebben van zichtbare tatoeages of de boa’s daardoor minder serieus nemen.
Uit een onderzoek van Handhaving Nederland bleek dat ook de medewerkers zelf tatoeages passend vinden bij hun beroep. Van de 3353 respondenten bleek dat 84 procent geen problemen heeft met deze vorm van lichaamsversiering. De voornaamste reden was dat het dragen ervan inmiddels maatschappelijk geaccepteerd is.
Meerdere factoren
Ik vind het een zeer interessante zaak. Enerzijds heb je te maken met een werkgever die de werknemers mag vragen om zich op een bepaalde manier te presenteren. Volgens het instructierecht kan dan gewoon. Maar anderzijds kun je als werkgever ook te ver gaan. Want je hebt ook te maken met goed werkgeverschap, wat je wettelijk verplicht bent. En juist dat zorgt ervoor dat het opstellen van een dresscode voelt als lopen op een zijden draad. Want voor je het weet maak je een misstap.
Die grens wordt (mede) bepaald door een aantal andere factoren. Zo is te lezen in de uitspraak dat de Koninklijke Marechaussee begin 2021 de regels rondom tatoeages heeft versoepeld. Dit heeft men destijds gedaan omdat de opvattingen hierover in de afgelopen jaren zijn veranderd. Vroeger vond men tatoeages vaak aanstootgevend, wat tegenwoordig al lang niet meer het geval is. Je ziet het zo vaak dat het normaal is geworden. Dit heeft de rechter mee laten wegen in het oordeel.
Tatoeageverbod: wanneer wel en wanneer niet?
Juist dat maakt het zo complex. Want daardoor is de definitie van een neutraal uiterlijk door de jaren heen veranderd. Met als gevolg dat de wet op een andere manier geïnterpreteerd wordt. Waar een rechter tien jaar geleden had gezegd dat tatoeages een neutraal uiterlijk belemmeren, is dat nu al lang niet meer het geval. In Nieuw-Zeeland hebben ze inmiddels een minister met een tatoeage op het gezicht en zelfs medewerkers in Disneyparken mogen tegenwoordig deze vorm van lichaamsversiering laten zien.
Dit soort uitspraken maken het ook lastiger voor een werkgever om een dresscode op te stellen, zeker wanneer het gaat om tatoeages. Maar mocht je als werkgever ervoor kiezen om tatoeages te verbieden, wees dan wel consistent. Wanneer slechts één beroepsgroep binnen het bedrijf ze niet mag dragen, zoals in het geval van RET, dan moet je hier wel echt een goede reden voor hebben. Het beste is om het gesprek aan te gaan met de medewerkers. Hoe zij erover denken is minstens net zo belangrijk als de visie van een werkgever. Want voor je het weet sta je tot twee keer aan toe voor de rechter omdat je zo nodig tatoeages wilt verbieden…
Groetjes,
Aileen
